1.1 Wet op de ondernemingsraden
overleg
rechten
Uw OR is ingesteld voor de organisatie in al haar doelstellingen. Dat betekent dat het binnen uw OR en in het overleg tussen uw OR en de bestuurder overal over mag gaan. Een bestuurder mag uw OR meenemen in de ontwikkelingen in het internationale concern, uw OR mag zich uitspreken over de koffie in de kantine. Geen onderwerp is op voorhand uitgesloten. In de Wet op de ondernemingsraden (WOR) zijn de rechten van de OR omschreven.
Het advies-, instemmings-, initiatief- en informatierecht zijn veelgebruikte en bekende rechten. En zonder dat er veel nadruk op ligt, is het overlegrecht misschien wel het meest gebruikte recht.
Overleggen
Is overleggen niet iets vanzelfsprekends? In veel ondernemingen zeker, maar dit overlegrecht krijgt pas echt waarde, als bestuurder en OR er samen wat van willen maken. En daar gaat dit themadossier over.
Uw OR spreekt namens de stakeholders
uitzendkracht
kiesrecht
Het concept dat ten grondslag ligt aan de OR is dat van de organisatie als gemeenschap van stakeholders. De rol van uw OR is daarbij om te spreken namens de belanghebbende 'in de onderneming werkzame personen' (artikel 2 WOR). In artikel 2 WOR staat ook dat ten behoeve van het overleg en voor de goede gang van zaken in de onderneming er een OR moet komen. Overigens is het begrip 'in de onderneming werkzame personen' wel aan het veranderen. Zo werden uitzendkrachten tot voor kort pas tot 'in de onderneming werkzame personen' gerekend, als zij langer dan 24 maanden werkzaam waren in de onderneming. Tegenwoordig bouwen zij al na 15 maanden medezeggenschapsrechten op en hebben daardoor actief én passief kiesrecht als zij er 18 maanden werkzaam zijn.
Gesprekspartner
aandeelhouder
In de gedachte van 'de organisatie als gemeenschap van belanghebbenden' past ook dat het management, vertegenwoordigd door de bestuurder, de belangrijkste gesprekspartner is van uw OR. Die spreekt namelijk ook met de vertegenwoordiging van de aandeelhouder(s), namelijk de raad van commissarissen of de raad van toezicht. En in sommige organisaties ook met andere belanghebbenden, zoals cliënten in een cliëntenraad of belanghebbenden die rondom hun respectievelijke vak zijn georganiseerd, zoals een verpleegkundige adviesraad.
De belangrijkste, en feitelijk ook formele, gesprekspartner van uw OR is de bestuurder: 'hij die alleen dan wel tezamen met anderen in een onderneming rechtstreeks de hoogste zeggenschap uitoefent bij de leiding van de arbeid' (artikel 1, lid 1e WOR).
Benoeming
ontslag
zelfstandig
Dat uw OR ook mag adviseren over de benoeming en het ontslag van de bestuurder, zegt veel over de veronderstelde relatie tussen OR en bestuurder. Ondernemingsraden en bestuurders die serieus werk maken van dit speciale adviesrecht (artikel 30 WOR), zetten direct een grote stap op weg naar een constructieve samenwerking. Immers, toekomstige bestuurders die erop staan de OR te spreken in hun benoemingsprocedure, geven daarmee een signaal af over het belang dat zij hechten aan medezeggenschap. Dit dossier gaat dan ook over de goede verstandhouding tussen uw OR en de bestuurder. Dat roept direct verschillende vragen op:
- Bestaat dé ultieme (goede) verstandhouding?
- Wat is een goede verstandhouding?
- Waarom is een verstandhouding nodig?
- Uw OR is toch juist een zelfstandig, onafhankelijk opererend orgaan?
- Moet de bestuurder niet zijn eigen rol kunnen vervullen?