2.1 Niet uitwisselbaar
niet uitwisselbaar
De termen werkdruk en werkstress worden vaak door elkaar gebruikt. Maar ze zijn niet uitwisselbaar. Om de werkdrukproblemen in uw organisatie beter te begrijpen en de juiste maatregelen te nemen, is het belangrijk dat u het onderscheid kent.
2.1.1 Werkdruk
hoge druk
Zoals u al in hoofdstuk 1 kon lezen, is het niet meteen een probleem als een werknemer af en toe onder hoge druk moet werken. Misschien gaat hij zelfs beter presteren als er een beetje druk op de ketel staat. Het is pas problematisch als de werknemer het gevoel heeft dat hij niet meer kan voldoen aan de eisen die het werk stelt. Of als hij continu onder hoge spanning werkt. Als dat gebeurt, ervaart hij werkstress.
Bovengrens niet mogelijk
Gezondheidsraad
Het ministerie van SZW heeft ooit overwogen om een bovengrens voor werkdruk te formuleren en in de Arbowet op te nemen. De Gezondheidsraad adviseerde echter dat een bovengrens in wetgeving toevoegen praktisch gezien niet mogelijk was. Volgens de Gezondheidsraad valt werkdruk niet te normeren: er is geen eenduidige definitie van werkdruk, dus kan er ook geen bovengrens worden bepaald.
Omdat de grens waarop drukte op het werk niet goed meer voelt voor iedereen anders ligt, mag het werkdrukbeleid van uw organisatie niet te algemeen zijn. Uw beleid moet erop gericht zijn om werknemers niet over hun persoonlijke grens heen te laten gaan (zie ook hoofdstuk 8).
2.1.2 Werkstress voorkomen
Gaat de werknemer werkdruk als een probleem ervaren, en verandert er niets aan de situatie, dan is er sprake van werkstress.
Uit balans
vermogen
negatief
Bij werkstress zijn de eisen die de werkomgeving aan de werknemer stelt en het vermogen van de werknemer om hiermee om te gaan, uit balans. De Arbowet geeft geen definitie van werkdruk, maar wel van (werk)stress: ‘een toestand die als negatief ervaren lichamelijke, psychische of sociale gevolgen heeft’.
Regelmogelijkheden tegen werkstress
In veel organisaties is er constant werkdruk. Dat kan leiden tot werkstress. Vooral als werknemers in hun werk weinig invloed hebben op de planning van hun werkzaamheden, vormt structurele werkdruk een groot gezondheidsrisico.
Hebben ze daarentegen juist veel ruimte om hun eigen werk in te delen en met taken te schuiven, werk te delegeren en mogen ze zelfstandig beslissingen nemen, dan hebben ze meer mogelijkheden om de werkdruk te beheersen. Die regelmogelijkheden wapenen hen als het ware tegen werkstress.
Burn-out
somberheid
Als werkdruk eenmaal is opgelopen tot werkstress, kan dit leiden tot allerlei fysieke en psychische klachten, zoals oververmoeidheid en somberheid. Uiteindelijk kan de werknemer zelfs overspannen raken of een burn-out krijgen. Dát wilt u natuurlijk voorkomen.
2.1.3 Positieve stress
uitdaging
negatieve stress
Stress is niet altijd een slecht teken. Er bestaat ook positieve stress. In dat geval motiveert het gevoel van spanning de werknemer juist om goed werk te leveren: hij ziet de klus die hij moet klaren als een uitdaging die al zijn energie en concentratie vergt. Na afloop kan iemand zich vermoeid voelen, maar daar herstelt hij vrij eenvoudig weer van. Dat is een groot verschil met negatieve stress, waarbij het gevoel van spanning blijft overheersen. De werknemer is dan niet in staat of in de gelegenheid om te herstellen van de stressvolle periode. En dat leidt uiteindelijk tot gezondheidsklachten.