1.4 Plichten van de werkgever
verplicht
Burgerlijk Wetboek
Het aanpakken van werkstress in uw organisatie is niet alleen verstandig, het is ook wettelijk verplicht. U heeft als werkgever namelijk de plicht om alle vormen van PSA zo veel mogelijk te voorkomen of te beperken. Dat staat niet alleen in de Arbowet; ook op basis van het Burgerlijk Wetboek (BW) bent u verplicht om de risico’s van abnormale werkdruk bij werknemers te beperken of te voorkomen.
1.4.1 Zorgplicht
beschermen
Artikel 7:658 BW stelt dat u een zorgplicht heeft tegenover de werknemers: zij moeten veilig en gezond kunnen werken. U moet hen dus ook beschermen tegen overbelasting door een teveel aan taken of door taken die een werknemer zijn pet te boven gaan. Daarbij kunt u de hulp inroepen van een arboprofessional, zoals de preventiemedewerker. Die ziet toe op de uitvoering van maatregelen tegen werkstress en zorgt ervoor dat uw organisatie zich aan haar wettelijke verplichtingen houdt.
Arbowet eist PSA-aanpak
De Arbowet eist van u dat u maatregelen neemt om de risico’s van PSA weg te nemen of te verminderen. Dat staat in artikel 3 van de wet.
U moet als onderdeel van een geïntegreerde aanpak van psychosociale arbeidsbelasting dus ook maatregelen nemen die de gevolgen van werkstress voorkomen of beheersen.
Werkdruk is een onderwerp dat thuishoort in de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) en het bijbehorende plan van aanpak. Verder bent u verplicht uw werknemers voor te lichten over de risico’s van PSA en wat er tegen te doen is.
1.4.2 Nederlandse Arbeidsinspectie
boete
Over het aanpakken van werkdrukproblemen moet u niet te luchtig doen: de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA, voorheen Inspectie SZW) kan uw organisatie een boete opleggen als uit controle blijkt dat u niet voldoende maatregelen neemt om werkstress tegen te gaan.
De maximumboete die de NLA bij de eerste overtreding kan opleggen voor het ontbreken van PSA-beleid is € 1.500. Doet u daarna niets, dan kan de NLA de boete bij herhaalde overtreding met 100% of 200% verhogen.
Schadevergoeding
aansprakelijk
Daarnaast moet u er rekening mee houden dat werknemers een schadevergoeding kunnen eisen. Raakt een werknemer overwerkt en valt hij ziek uit door werkstress, dan kan hij uw organisatie aansprakelijk stellen voor de schade die hij daardoor lijdt. Een rechter zal dan beoordelen of uw organisatie al het mogelijke heeft gedaan om ziekte door werkstress te voorkomen.
In de gaten houden
ingrijpen
Als een werknemer bij u aankaart dat hij te veel werkdruk ervaart, wacht dan niet met ingrijpen. Maar u moet zelf ook proactief in de gaten houden of de werkdruk van werknemers nog gezond is. Kijk bijvoorbeeld goed naar de hoeveelheid en frequentie van eventueel overwerk en grijp in als werknemers meer overuren maken dan ‘normaal’. Een werkgever die weet – of zou moeten weten – dat een werknemer te veel werk heeft, moet de werklast verminderen.
Niet altijd ziek door werkdruk op de werkvloer
niet aantonen
De klachten van een werknemer die met een burn-out uitvalt, hoeven niet per se alleen door het werk te komen. Dat bleek ook bij een zaak bij het gerechtshof in Den Bosch. Een werkneemster die was uitgevallen met burn-outklachten stelde haar werkgever aansprakelijk voor de geleden schade. Zij kon echter niet aantonen dat de werkgever de regels van de Arbowet had overtreden. Daarom stelde het hof deze werkneemster in het ongelijk.
Gerechtshof ’s-Hertogenbosch, 13 november 2018,
ECLI (verkort): 4662
1.4.3 Arbobeleid en PSA
cao-partijen
U heeft niet alleen verplichtingen op basis van de Arbowet en het Burgerlijk Wetboek. In cao’s staan ook vaak regelingen over werkdruk. Zo kunnen de cao-partijen hebben afgesproken dat er altijd een minimale bezetting moet zijn om de werklast zo goed mogelijk te verdelen.
Arbocatalogus
personeelsreglement
Ook in de arbocatalogus van uw branche kunnen dit soort afspraken staan (zie ook hoofdstuk 10 voor oplossingen voor werkdruk en werkstress in arbocatalogi). Het is ook mogelijk dat het onderwerp in het bedrijfs- of personeelsreglement van uw organisatie is opgenomen.
U doet er goed aan om documenten als de cao, de arbocatalogus en het personeelshandboek nog eens door te lopen. Controleer of het beleid op het gebied van werkdruk wel aan de eisen voldoet.