4.8 Aanhalingstekens

Aanhalingstekens gebruikt u als u:

• iemand (letterlijk) citeert;
• een onbekende term introduceert of een woord symbolisch gebruikt;
• wilt aangeven dat u een term ironisch toepast.

letterlijk

citaten

Wilt u in een tekst aangeven wat iemand letterlijk heeft gezegd, dan gebruikt u een citaat. Tegenwoordig heet dit vaak een quote (of een quoteje). Citaten kunnen een paar woorden omvatten, maar ook hele zinnen. Citaten komen vaak voor in journalistieke en wetenschappelijke artikelen:

• PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher sprak van ‘een triest dieptepunt’ na de bekendmaking van de cijfers.
• ‘Bij de mummies die we gevonden hebben, kwamen veel minder hart- en vaatziekten voor dan wij tegenwoordig hebben’, aldus Karen Sayers, projectleider van het onderzoek.

parafraseren

Vat u de woorden van iemand samen of parafraseert u deze, dan gebruikt u nooit aanhalingstekens, bijvoorbeeld: Volgens PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher was het een triest dieptepunt. In een citaat van een volledige zin staan de aanhalingstekens aan het begin en aan het einde van een zin.

Onderbroken citaat

voor of na

Soms wordt een citaat onderbroken, bijvoorbeeld in: ‘Dat gaat zomaar niet,’ reageerde de manager, ‘dan moet ik eerst de verkoopcijfers zien.’ Veel mensen twijfelen of ze de komma in dit geval voor of na het aanhalingsteken moeten zetten. Hiervoor is ook geen strikte regel. U kunt als uitgangspunt nemen dat de komma binnen de aanhalingstekens komt als hij ook in de hele geciteerde zin voorkomt, en buiten de aanhalingstekens als dat niet het geval is. Dus:

• ‘Is er iets mis met de projectplanning,’ vroeg de officemanager, ‘of heeft de opzet niet goed gewerkt?’
• ‘Waarom’, vroeg zij, ‘verloopt de projectplanning niet goed?’