2.3 Woordkeus
juiste lading
Maar dat is nog niet alles. U moet niet alleen grammaticaal correcte zinnen schrijven en stijlfouten, zoals overbodige lijdende vormen, vermijden. U moet ook de juiste woorden kiezen om uw boodschap over te brengen. Woorden met precies de goede betekenis en met de juiste lading. Niet steeds dezelfde, maar ook nieuwe woorden. Woorden die verrassen of prikkelen, geen woorden die ongemerkt voorbijgaan.
2.3.1 Woorden afwisselen
nuance
Hoe groter uw woordenschat, hoe afwisselender uw teksten zijn. Bovendien kunt u meer nuance aanbrengen in uw teksten.
Zo zorgt u ervoor dat uw teksten aantrekkelijk zijn. Als u van een woord dat u vaak moet gebruiken geen synoniemen of omschrijvingen kent, blijft u steeds hetzelfde woord opdreunen. Dat maakt een tekst vervelend; het haalt de vaart en de spanning eruit.
Duidelijke trefwoorden in webteksten
Schrijft u veel voor de bedrijfswebsite of intranet, dan is woordkeus en de vorm van zinnen extra belangrijk. Lezen op internet is sterk reactief: websitebezoekers reageren steeds op bepaalde wijzigingen in de lay-out van de tekst. Ze gaan met schokjes door een tekst heen; de lezer hopt van ankerpunt naar ankerpunt.
Metaforen
Voorbeelden van dergelijke ankerpunten zijn de titel, subkopjes, opsommingen en hyperlinkteksten. Die ankerpunten moeten relevante trefwoorden bevatten: zij vertellen de bezoeker wat hij op uw site kan verwachten. Gebruik bijvoorbeeld geen creatieve metaforen, want al scannend slaat de lezer ze snel over.
Moeilijke woorden
vaktermen
Hoewel afwisselen belangrijk is, moet u niet te ver gaan in uw zoektocht naar woorden die bepaalde zaken nét weer iets anders uitdrukken. Vaak komt u dan terecht bij ingewikkelde woorden, buitenlandse woorden, moeilijke vaktermen, of juist net te hippe woorden.
Nu kunnen uitersten in bepaalde situaties goed werken. Door het gebruik van vaktermen spreekt u bijvoorbeeld een bepaalde groep heel specifiek aan. Dat geldt ook als u juist heel hippe woorden gebruikt of veel Engelse termen.
doelgroep
Maar wees u er altijd van bewust dat u dit soort woorden gebruikt. Vraag u ook af waarom u het doet, welke doelgroep u er precies mee aanspreekt en welke boodschap u dan uitdraagt.
Nietszeggende woorden
vaagtaal
Hoewel woorden afwisselen een tekst bijna altijd ten goede komt, moet u voor bepaalde woorden wel oppassen. Deze vullen uw tekst lekker op, maar voegen eigenlijk niets toe. Dit zijn dus nietszeggende of vage woorden. Denk aan woorden en uitdrukkingen zoals dimensie, in zekere mate, als het ware, in principe, met name en gedeeltelijk. Ook populaire uitdrukkingen als ‘zeg maar’ en ‘ik heb zoiets van’ voegen niets toe aan een zin. Dit soort woorden en zinnen worden tegenwoordig ook wel vaagtaal genoemd.
Smurft u even mee?
Een term om nietszeggend taalgebruik te omschrijven is smurftaal. ‘We hebben deze nieuwsbrieventool gesmurft om de communicatie met medewerkers beter te kunnen smurfen,’ zoals het fictieve blauwe volkje zou zeggen. Of in echte taal: ‘We hebben de nieuwsbrieventool ingezet om de communicatie met medewerkers te kunnen optimaliseren.’ Wat staat hier nu? Helemaal niets. Dergelijke vage taal kunt u dus beter vermijden.
Politiek woordgebruik
neutrale woorden
Soms heeft het gebruik van nietszeggende en neutrale woorden toch zijn nut. U kunt nietszeggende woorden inzetten om u op de vlakte te kunnen houden. In uw werk op het office kan het soms goed van pas komen om ‘politiek’ te antwoorden. Neutrale woorden en zinnen zijn u op die manier goed van dienst. Pas echter op dat u hier niet op terugvalt als u wel duidelijk moet zijn, bijvoorbeeld als u een specifieke boodschap wilt uitzenden of een bepaald standpunt inneemt.
Clichés
muf
Iedereen spreekt wel eens in clichés. Een cliché is een stijlfiguur waarbij u beeldspraak gebruikt die al zó vaak gebruikt is, dat de oorspronkelijke betekenis verloren is gegaan. Vroeger was die beeldspraak nieuw en verrassend, intussen is deze muf en achterhaald. Mensen die ‘spreken in clichés’ zijn vaak vermoeiend om aan te horen. Als u weer eens ‘in de pen bent geklommen’ om een goede mail te schrijven, zult u vooral mensen horen zuchten. En zeggen dat uw bedrijf kwaliteit ‘hoog in het vaandel heeft staan’ zal ook geen hordes mensen naar uw website trekken.
Toch hebben clichés ook nut: sommige doelgroepen zullen zich wel aangesproken voelen tot bepaalde uitdrukkingen. Ook maakt het uw eigen werk soms gemakkelijker: u hoeft niet over elke formulering heel diep meer na te denken.