7.3 Het initiatiefrecht uitoefenen
vervolgstap
Zoals al opgemerkt is het niet verstandig een schriftelijk voorstel zonder enige vooraankondiging in te dienen. Het beste kunt u de kwestie eerst eens verkennend in het overleg met de bestuurder bespreken en op basis van de opbrengst van dat overleg kiezen voor de vervolgstap: het schriftelijke initiatief. Op deze wijze ontstaat er een combinatie tussen het mondelinge voorstel en het schriftelijke initiatief.
7.3.1 Vier reactietypen
De reactie van de bestuurder op de eerste bespreking van het idee van de OR moet dus het vervolg bepalen. Er zijn vier typen reacties mogelijk:
termijnen
herhaling
criteria
In het laatste geval is het voorlopig voldoende om heldere afspraken te maken over de termijnen en deze te bewaken. De andere drie reacties vragen om een aangepast vervolg.
Wat kunt u doen?
- Als de bestuurder echt tegen is, kan de OR toch besluiten tot een voorbereidend schriftelijk initiatief. Eigenlijk is dit niet meer dan een herhaling van het mondelinge voorstel, waarbij de ondernemingsraad probeert de bezwaren van de bestuurder te weerleggen en waarmee hij hem dwingt om tot een beargumenteerd besluit te komen. Als het daaropvolgend besluit positief uitvalt, kunt u de volgende reactie overwegen:
- Bij een twijfelende reactie past een schriftelijke uitnodiging om te komen tot een voorgenomen besluit in het kader van het advies- of instemmingsrecht, waarin de OR alvast aangeeft aan welke criteria dat besluit moet voldoen om de onvoorwaardelijke steun van de raad te krijgen. Als het besluit op deze uitnodiging voor de ondernemingsraad positief uitvalt, kunt u de volgende reactie overwegen.
Alleen bij een overwegend positieve reactie past een schriftelijke uitwerking in de vorm van een voorgenomen besluit inclusief de personele gevolgen en maatregelen.
Flinke klus
deskundigheid
Vanzelfsprekend vraagt een uitgewerkt schriftelijk voorstel de meeste tijd en deskundigheid van de ondernemingsraad of PVT. Het is dan ook een flinke klus die soms heel wat uitzoekwerk en redactionele inspanning vereist. De ondernemingsraad die ongevraagd en zonder de mening van zijn bestuurder te kennen bijvoorbeeld een reglement klachtbehandeling gaat opstellen, loopt grote kans dat al zijn werk uiteindelijk voor niets blijkt te zijn. Eén zo’n ervaring is meestal genoeg om het schriftelijk initiatiefrecht nooit meer te gebruiken. Het is dus van groot belang om eerst de bestuurder te ‘peilen’ of een dergelijk voorstel kans maakt.
Leer van uw ervaringen
overtuigend
Het schriftelijke initiatief moet u zien als het sluitstuk van de medezeggenschap rond een bepaald onderwerp. Het mag niet zomaar uit de lucht komen vallen, daar gaat wat lobbyen aan vooraf. En als het mislukt en de bestuurder het besluit dus niet overneemt, moet de raad zich in een evaluatie ernstig afvragen wat hij mogelijk verkeerd heeft gedaan. Is er wel voldoende gepeild of de bestuurder openstond voor het initiatief? Was er voldoende steun bij de achterban voor het voorstel? Zijn de argumenten voor het voorstel wel overtuigend geweest? Was het voorstel voldoende aangepast aan de haalbaarheid? Kortom: leer van uw ervaringen.
Aandachtspunten
Een goed voorstel doet u niet zomaar. Om ervoor te zorgen dat uw voorstel maximaal resultaat behaalt, houdt u rekening met de volgende aandachtspunten:
- Goede voorbereiding: zoek contact met de achterban, maak duidelijke eigen keuzes, gooi een balletje op in de overlegvergadering.
- Aangepaste vormgeving: maak het voorstel zo, dat de bestuurder bijna geen ‘nee’ kan zeggen.
- Nazorg: zorg voor duidelijke communicatie met achterban en bestuurder en blijf betrokken bij de uitvoering.