U bent hier

5.1 Communicatiemiddelen

Dit artikel is eerder verschenen als Themadossier OR Rendement
Publicatiedatum: maart 2021

mogelijkheden

Uw OR kan allerlei communicatiemiddelen kiezen om de achterban te informeren, afhankelijk van het soort nieuws en de mogelijkheden in de organisatie. Om zo veel mogelijk werknemers te bereiken, is het handig om een mix van communicatievormen te kiezen, dus zowel op papier als digitaal.

Gebruik de checklist ‘Tips voor goede communicatie door OR met de achterban’ op rendement.nl/ordossier voor een overzicht van aandachtspunten bij de communicatie met uw achterban.

5.1.1 Vergaderverslagen

WOR

agenda

In artikel 23a, lid 5 van de Wet op de ondernemingsraden (WOR) staat dat uw OR en bestuurder vergaderagenda’s en -verslagen bekend moeten maken, en dat zij onderling moeten afspreken hoe dit gebeurt. Daarnaast moet iedere OR volgens artikel 14, lid 2h WOR in zijn reglement vastleggen op welke manier de raad de verslagen (notulen) van al zijn vergaderingen én het OR-jaarverslag bekendmaakt aan de bestuurder en aan de ‘in de onderneming werkzame personen’, de achterban dus. Ook moet de OR de agenda verspreiden (artikel 14, lid 2f WOR).

Verslag te uitgebreid voor achterban

uitgebreid

De OR zou ervoor kunnen kiezen om deze documenten actief te verspreiden onder alle werknemers, bijvoorbeeld via e-mail of in postvakjes. De vraag is echter of dit heel nuttig is. Dit geldt vooral voor de verslagen die u na afloop van een vergadering opstelt. Deze zijn vooral bedoeld als naslagwerk voor degenen die bij de vergadering aanwezig waren, en zijn daarom vrij uitgebreid. De gemiddelde werknemer hoeft echter de details van veel van de besproken onderwerpen niet te weten. Daarom is een uitgebreid verslag voor hem niet interessant.

Inzage

publiceren

Natuurlijk moeten werknemers altijd de mogelijkheid hebben om vergaderverslagen in te zien. Maar daarvoor is het misschien al voldoende om de verslagen te publiceren op een speciale intranetpagina of inzage mogelijk te maken bij een secretariaat. Dan hebben degenen die de verslagen willen doornemen er gewoon toegang toe, maar valt de OR degenen die de verslagen minder interessant vinden er niet mee lastig. Neem ook duurzaamheid mee in uw afwegingen: digitale publicatie is minder belastend voor het milieu.

verplicht

Voor algemene verspreiding kan de OR een verkort verslag schrijven, met daarin een vermelding waar het uitgebreide verslag te vinden is. Uw OR kan ook een lijstje met de belangrijkste beslissingen en discussiepunten publiceren in een nieuwsbrief of het personeelsblad.

5.1.2 Jaarverslag

profileren

terugblik

Een ander document dat uw OR wettelijk verplicht is om te maken en te verspreiden, is het OR-jaarverslag. Ook hier zijn geen regels voor qua vorm. Als uw OR wat extra moeite in het jaarverslag steekt, is het een mooie manier om de achterban te informeren én uzelf te profileren. U kunt bijvoorbeeld extra aandacht besteden aan een mooie lay-out. Misschien kan het feitelijke verhaal best wat opgefleurd worden met foto’s, illustraties en een mooie kaft. Of de OR kiest ervoor om het eens helemaal anders aan te pakken, bijvoorbeeld door op verschillende plekken in het verslag ook werknemers aan het woord te laten. Daarmee wordt het niet alleen een terugblik van OR-leden, maar ook van de achterban.

De tool ‘Jaarverslag OR opstellen’ – te downloaden via rendement.nl/ordossier – biedt u houvast bij het maken van het OR-jaarverslag.

Brainstorm ook eens over mogelijkheden om het jaarverslag op een leuke, ludieke wijze onder de aandacht van uw achterban te brengen. Organiseer bijvoorbeeld een feestelijke presentatie van het jaarverslag.

Aan de slag met het jaarverslag

communiceren

De OR moet goed nadenken over de inhoud van het jaarverslag. Zorg dat het jaarverslag gericht is op wat de OR heeft bereikt en wees daarbij niet te bescheiden in het delen van de successen, want het communiceren met de achterban is de kern van het OR werk. Denk na over:

  • een kort, maar krachtig welkomstwoord;
  • een overzichtelijke inhoudsopgave;
  • de belangrijkste thema’s waarmee de OR zich heeft beziggehouden;
  • de subthema’s die bij de OR op de agenda stonden;
  • een evaluatie van het functioneren van de OR;
  • een visie op de toekomst: afsluitend aangeven wat de OR voor het komende jaar op de agenda heeft staan;
  • eventuele bijlagen (laat onnodige informatie weg!).

5.1.3 Nieuwsbrief

ontwikkelingen

Veel ondernemingsraden maken een eigen nieuwsbrief om te communiceren met de achterban. Dat is ook een prima communicatiemiddel, zolang hij regelmatig verschijnt en de informatie bondig en overzichtelijk is. Werknemers willen niet veel tijd kwijt zijn aan het lezen van een OR-nieuwsbrief. Ze moeten snel en eenvoudig kunnen zien wat de actuele ontwikkelingen zijn: wat speelt er op het moment? Welke acties onderneemt de OR op dat gebied? Wanneer kunnen werknemers een volgende update verwachten?

Compleet

uitgebreid

Wil de OR toch zo compleet mogelijk zijn? Dan is het een optie om over enkele onderwerpen uitgebreider te schrijven, en de overige zaken alleen aan het eind van de nieuwsbrief kort te benoemen. Nieuwsgierige werknemers kunnen dan altijd nog contact opnemen voor meer informatie.

De nieuwsbrief moet in ieder geval niet te lang zijn, bij voorkeur niet langer dan twee A4’tjes. Een (te) lange nieuwsbrief schrikt werknemers mogelijk af. Maak daarom een selectie: wat is het meest urgent en het meest relevant voor de achterban?

Tips voor de nieuwsbrief

kosten

regelmaat

gastcolumn

Een aantal tips voor het uitbrengen van de nieuwsbrief:

  • Maak vooraf een inschatting van de kosten (bijvoorbeeld voor het ontwikkelen van een lay-out en drukwerk) en maak hierover duidelijke afspraken met de bestuurder. Besteed aandacht aan de opmaak. Een goede, vaste lay-out maakt de nieuwsbrief niet alleen aantrekkelijker om te lezen, maar ook herkenbaar voor de achterban.
  • Zorg ervoor dat er regelmaat zit in de verschijningsdata. Het is belangrijker dat de nieuwsbrief op vaste dagen verschijnt dan dat hij vaak verschijnt. Heeft u niet elke maand nieuws te melden? Breng dan eens per kwartaal een nieuwsbrief uit. U kunt altijd een keer een extra nieuwsbrief versturen als er iets belangrijks speelt. Communiceer in dat geval ook dat het om een extra editie gaat.
  • Maak de nieuwsbrief meer ‘van iedereen’ door ook werknemers van buiten de OR te vragen om een bijdrage. Vraag bijvoorbeeld iemand eens om een gastcolumn te schrijven of laat een collega die goed kan tekenen een illustratie bij een nieuwsbericht maken.

Het is ook mogelijk om uw nieuwsbrief digitaal uit te brengen. Probeer in te schatten of uw achterban liever een papieren of digitale versie heeft.

Call-to-action

call-to-action

De berichten in de nieuwsbrief kunnen informatief zijn, maar ook activerend met een oproep, de zogeheten call-to-action. Wil uw ondernemingsraad voor de verandering graag de mening van de werknemers over een bepaald onderwerp weten, dan is de nieuwsbrief een uitermate geschikte plek om een oproep in te plaatsen.

5.1.4 Intranet

platform

Heeft uw organisatie een eigen intranet? Maak daar dan altijd gebruik van! Zeker als werknemers dit interne, digitale platform goed gebruiken, is het de ideale plek om over OR-activiteiten te vertellen én om een reactie van de achterban te vragen.

Kleine organisaties

intranet

Hoeveel mogelijkheden intranet de OR biedt, verschilt sterk per systeem. Sommige, met name kleine, organisaties hebben slechts een heel eenvoudig intranet met weinig functionaliteiten. Het is dan bijvoorbeeld niet veel meer dan een digitaal archief van de belangrijkste organisatie-informatie. Vaak is dat dan relatief tijdloze informatie, die niet regelmatig geactualiseerd hoeft te worden.

Op het intranet van een kleine organisatie kan de OR waarschijnlijk prima een pagina met algemene informatie over de OR plaatsen. Maar omdat de achterban er waarschijnlijk niet vaak kijkt, is het niet geschikt om OR-nieuws te brengen of voor interactie met de achterban.

OR-pagina’s

ICT’er

agenda

Heeft de organisatie een uitgebreid intranetsysteem, dan kan het de moeite lonen om eens in gesprek te gaan met de ICT’ers achter dat intranet. Op welke manier zou de OR intranet graag benutten in zijn achterbancommunicatie, en wat is er technisch gezien mogelijk? Misschien kan de OR eigen webpagina’s op intranet krijgen, inclusief doorklik- en interactiemogelijkheden. De OR zou dan niet alleen algemene informatie over zijn werkzaamheden online kwijt kunnen, maar ook actuele berichten, agenda’s en vergaderverslagen. Hoe actueel de OR-pagina’s kunnen worden, hangt ook af van wie ze moet beheren: kan een OR-lid die bevoegdheid krijgen of verloopt alles via de webmaster? Als de webmaster elke wijziging of toevoeging moet doorvoeren, haalt dat de vaart er wel uit.

Kost intranet u te veel tijd?

valkuil

beknopt

Het klinkt aantrekkelijk als uw OR eigen pagina’s op het intranet krijgt, maar het kan ook een valkuil zijn. In de praktijk zal namelijk al snel blijken dat het bijhouden van die pagina’s behoorlijk tijdsintensief is. U moet de informatie namelijk actueel houden, aandacht besteden aan een aantrekkelijke en heldere vormgeving en ook letten op details, zoals werkende links. Is er niemand die hier tijd in wil of kan steken, dan veroudert informatie snel en is het voor werknemers geen nuttige informatiebron. Zij verliezen dan al gauw hun interesse. In dat geval is het beter om het bij één algemene informatiepagina te houden. Maak daarin een duidelijke keuze.

Uitbreiden

Uw OR kan natuurlijk ook beginnen met beknopte, algemene informatie en even aanzien hoe het loopt. Bevalt het gebruik van intranet, dan kan de raad zijn online activiteiten gaandeweg verder uitbreiden.

Reactiemogelijkheden

formulier

poll

Wil uw OR wel flink uitpakken met online communicatiemogelijkheden, dan kunnen interactieve elementen niet ontbreken. Dat kunnen simpele functionaliteiten zijn, zoals een reactiemogelijkheid onder berichten of een formulier om ideeën in te sturen, maar misschien is er nog meer mogelijk. Zo zou de OR ook af en toe de mening van de achterban kunnen polsen door een poll of forumstelling te plaatsen. En voor degenen die zich meer willen verdiepen in specifieke onderwerpen kan de OR links plaatsen naar informatieve externe websites.

Persoonlijk

discussie

Een levendig intranet is ook de ideale plek om als OR persoonlijker uit de hoek te komen. Komen er veel online reacties of is er een levendige discussie op het forum, dan kunnen OR-leden daar ook weer op reageren. U krijgt meten een beter idee van wat er leeft onder de achterban en kunt hierop inspelen. Ook is er meer dan genoeg ruimte om foto’s te plaatsen van activiteiten of om OR-leden af en toe een column te laten schrijven over hun ervaringen als raadslid.

Houd intranet actueel en relevant

prioriteit

Om de intranetpagina’s écht actueel en relevant te houden, is het belangrijk dat de meest recente berichten bovenaan staan. Oudere informatie kan onderaan, of op achterliggende pagina’s – tenzij het een onderwerp is dat gedurende lange tijd prioriteit heeft boven andere onderwerpen. Doordat berichten direct online kunnen staan, is de OR ook minder afhankelijk van publicatiedata van de nieuwsbrief of het personeelsblad.

5.1.5 Ideeënbus

creatiever

digitaal

Veel ondernemingsraden zien de ideeënbus als nutteloos: want hoe vaak gooit een werknemer daar nou iets in? Amper, blijkt in de praktijk. Dat betekent niet dat u de bus dan maar moet weghalen. Soms helpt het al enorm om er wat creatiever mee om te gaan. Wijs bijvoorbeeld regelmatig op het bestaan ervan, en gooi er bij voorkeur een keer een speciale actie tegenaan. Schrijf voor een specifiek vraagstuk bijvoorbeeld een prijsvraag uit, met een prijs voor de werknemer die met de leukste of meest bruikbare oplossing komt. Zie de ideeënbus in dit moderne tijdperk niet meer per se letterlijk als een doos of brievenbus. Natuurlijk kan die ook ergens in het pand staan, maar een digitale ideeënbus biedt ook mogelijkheden.

Maak bijvoorbeeld een online formulier en plaats de link duidelijk zichtbaar op de OR-pagina op intranet. Zo kunnen werknemers snel en eenvoudig vanachter hun computer ideeën spuien, ongeacht op welke locatie ze zitten.