8.3 Financiële regelingen
compensatie
Een goede afbouw- of overgangsregeling biedt werknemers compensatie voor negatieve effecten. Er zijn allerlei overgangsconstructies mogelijk. Uw OR kan voor elke werknemer of groep werknemers bekijken welke regelingen het meest geschikt zijn. Hieronder staan een aantal veelvoorkomende regelingen uitgelegd.
8.3.1 Afkoopsom
eenmalige uitkering
Met een eenmalige uitkering krijgen werknemers die erop achteruitgaan door de nieuwe arbeidsvoorwaarden eenmalig een bedrag uitgekeerd. Deze manier wordt ook wel de afkoopregeling genoemd en het bedrag een afkoopsom. Het is een relatief eenvoudige maatregel, waarmee uw bestuurder de overgangsperiode zo kort mogelijk houdt. Na die eenmalige uitkering valt de werknemer onder het nieuwe arbeidsvoorwaardenpakket.
Hoogte van de afkoopsom berekenen
lastige klus
De hoogte van de afkoopsom is voor uw OR een belangrijk punt van onderhandeling. Het is soms ook een lastige klus, omdat het niet altijd eenvoudig te bepalen is hoe hoog de bedragen moeten zijn. Werknemers willen natuurlijk een mooi bedrag ontvangen dat in verhouding staat tot hun financiële achteruitgang.
Berekening
berekening
De bestuurder is vaak terughoudend. Het is voor uw OR een grote uitdaging om een middenweg te vinden en beide partijen tevreden te stellen. Gaat uw bestuurder akkoord met een eenmalige uitkering, dan moet u goed uitvragen hoe uw organisatie de berekening van de uitkeringen aanpakt. Misschien is het handig om er meteen een deskundige bij te halen die uw organisatie niet alleen kan adviseren over de berekeningswijze, maar ook de berekeningen kan uitvoeren.
Kantonrechtersformule
beloning
U kunt ook de ABC-formule als leidraad gebruiken. Deze formule (voorheen bekend als de kantonrechtersformule) was oorspronkelijk opgesteld voor het bepalen van de ontbindingsvergoeding bij ontslag en is inmiddels vervangen door de transitievergoeding. De berekening leent zich echter nog wel voor het bepalen van eenmalige uitkeringen bij harmonisatie. De ABC-formule berekent u als A × B × C.
- A staat voor het aantal gewogen dienstjaren van de werknemers. U rondt af op hele jaren, waarbij u alles vanaf een half jaar plus één dag naar boven afrondt en de rest naar beneden. De dienstjaren weegt u als volgt:
- elk dienstjaar tot 35 jaar: 0,5;
- elk dienstjaar tussen 35 en 45 jaar: 1;
- elk dienstjaar tussen 45 en 55 jaar: 1,5;
- elk dienstjaar vanaf 55 jaar: 2
- B staat voor de beloning: het brutomaandsalaris, plus eventuele toeslagen als vakantietoeslag, dertiende maand en vaste vergoeding voor ploegendienst of overwerk.
- C staat voor de correctiefactor. U onderhandelt over deze factor. Zaken die de hoogte van het getal beïnvloeden, zijn de verwijtbaarheid van de werkgever of werknemer, de financiële situatie van de organisatie en de positie van de werknemer op de arbeidsmarkt. Die laatste factor hangt onder andere samen met de vraag of de werknemer in de gelegenheid is gesteld om trainingen te volgen.
Extra bedrag
goedmakertje
Uw ondernemingsraad kan naast een individueel berekende eenmalige uitkering ook aansturen op een extra bedrag dat alle werknemers ontvangen en dat voor iedereen gelijk is. Dit is vaak bedoeld als een soort goedmakertje voor de ongemakken van de overgang naar de nieuwe regeling.
8.3.2 Salaris bevriezen
Werknemers die in de nieuwe situatie een lager salaris zouden krijgen, gaan daarmee niet snel akkoord. Soms stelt de bestuurder voor om de werknemers hun huidige loon te laten behouden, maar de oude salarissen wel te bevriezen. Bij toekomstige salarisverhogingen en indexeringen stijgen alleen de salarissen van de nieuwe regeling. De oude, hogere salarissen komen daardoor langzaamaan toch steeds meer gelijk te liggen met de nieuwe salarissen.
goedkope oplossing
Het voordeel van deze regeling is dat het een relatief goedkope oplossing is, die amper moeite kost om in te voeren. Uw OR hoeft geen ingewikkelde toeslagbedragen te berekenen en daarover te onderhandelen. Het is bovendien een overzichtelijke regeling: bevriezing van het salaris heeft namelijk slechts betrekking op een bepaald gedeelte van de arbeidsvoorwaarden.
Bevriezen klinkt wel heel erg kil
kil
Een nadeel van het bevriezen van salarissen is dat het kil en onsympathiek klinkt. Door deze negatieve connotatie moet uw OR – als u instemt met de bevriezing – de krachten bundelen met uw bestuurder en de werknemers van wie het salaris wordt bevroren goed uitleggen dat zij met een bevriezing van hun salaris niet slechter af zijn dan met een salarisverlaging plus compensatieregeling.
8.3.3 Toeslag
financieel nadeel
Het is ook mogelijk om werknemers als compensatieregeling een persoonlijke toeslag te geven. Hierbij wordt berekend hoeveel financieel nadeel elke werknemer heeft door de invoering van de geharmoniseerde voorwaarden. Vervolgens keert uw bestuurder dit bedrag elke maand bovenop het salaris uit.
Toeslag bepalen
cruciaal punt
dezelfde maten
Ook de hoogte van de persoonlijke toeslagen is voor uw OR een cruciaal punt van bespreking. De hoogte verschilt per werknemer en het is belangrijk dat u met uw bestuurder bespreekt op welke manier hij de bedragen berekent. Het is hiervoor allereerst zaak dat de HR-afdeling uitzoekt op welke punten een werknemer erop vooruitgaat in de nieuwe regeling en op welke punten hij erop achteruitgaat. Vervolgens moet worden berekend hoe groot deze effecten uitgedrukt in geld zijn.
saldo
werkloos
Let erop dat er met dezelfde maten wordt gemeten. Als de ene vergoeding is gebaseerd op een 38-urige werkweek en de andere op een 40-urige werkweek, is het zaak om een omrekenslag te maken bij één van beide vergoedingen. Zijn alle positieve en negatieve verschillen op een rijtje gezet, dan is de volgende stap om naar het saldo te kijken. Blijkt het saldo negatief uit te vallen voor de werknemer, dan kunt u voorstellen dat uw bestuurder dat bedrag als persoonlijke maandelijkse toeslag uitkeert aan de betreffende werknemers.
Uitkering
Mocht een werknemer werkloos of arbeidsongeschikt raken, dan telt de persoonlijke toeslag mee voor de uitkering. Bij het pensioen telt de toeslag echter niet automatisch mee: dit is afhankelijk van de voorwaarden in het pensioenreglement.
Onderhandelen over persoonlijke toeslag
waakzaam
Het komt regelmatig voor dat een bestuurder in de onderhandeling met de OR over de persoonlijke toeslag wil afspreken dat deze toeslag gedeeltelijk of helemaal vervalt als een werknemer een andere functie binnen de organisatie krijgt. Hiermee wil hij voorkomen dat de toeslag een langdurige kostenpost blijft.
Promotie
Wees waakzaam bij deze afspraak: het moet voor werknemers natuurlijk niet onaantrekkelijk worden om promotie te maken. Daarnaast moet u vooraf duidelijke afspraken maken over indexeren: wordt de persoonlijke toeslag wel of niet meegenomen in de toekomstige indexaties?