1.2 Gevaren evalueren
kaf van het koren scheiden
Niet elk gevaar vormt een probleem en niet elk probleem is zo urgent dat u het onmiddellijk moet verhelpen. De stap van evalueren helpt u om kaf van het koren te scheiden, om vast te stellen of er sprake is van een gezondheidsbedreiging en wat de omvang daarvan is.
1.2.1 Gevaar en risico
door elkaar gehaald
De begrippen gevaar en risico hangen nauw met elkaar samen. In het dagelijks taalgebruik worden deze twee zaken nogal eens door elkaar gehaald. Er is regelmatig veel aandacht, discussie of ophef over het gevaar van een chemische stof, werkactiviteit of situatie, waarbij het risico uit het oog is verloren.
Risicobeoordeling is één van de kernactiviteiten van de arbeidshygiënist. Hoe maakt hij een risicobeoordeling en welke stappen zijn daarvoor nodig? Hierna leest u wat de basis inhoudt. In de hoofdstukken leest u hoe dat voor de afzonderlijke risicofactoren moet.
- Gevaar kan schade, letsel of hinder veroorzaken.
- Risico is de waarschijnlijkheid in combinatie met de ernst van de schade, letsel of hinder door (beroepsmatige) blootstelling aan het gevaar.
| Waarschijnlijkheid dat het gevaar zich manifesteert | Gevaar: ernst van schade, letsel of hinder | ||
| Beperkte schade | Gemiddelde schade | Ernstige schade | Zeer onwaarschijnlijk |
| Klein | Klein | Gemiddeld | Waarschijnlijk |
| Klein | Gemiddeld | Hoog | Zeer waarschijnlijk |
| Gemiddeld | Hoog | Hoog | |
Risicomatrix
denkmodel
De risicomatrix hierboven geeft de kern van risicobeoordeling weer en kent vele toepassingen. Als u het als denkmodel benadert, ziet u dat iets dat ‘gemiddelde schade’ kan veroorzaken een klein, een gemiddeld en zelfs een hoog risico kan vormen, afhankelijk van de waarschijnlijkheid dat dit gevaar zich voordoet.
waarschijnlijkheid
drempelwaarde
Het risicomodel blijkt in de volgende hoofdstukken vaak complexer door de uitwerking naar de risicofactoren. Het begrip ‘waarschijnlijkheid’ is vaak samengesteld uit ‘mate en duur van de blootstelling’, ofwel: hoe lang heeft een werknemer in een bepaalde situatie gewerkt en hoog was de blootstelling aan bijvoorbeeld geluid? Er is vaak sprake van een drempelwaarde voordat gezondheidseffecten optreden. Eén risicofactor kan meerdere ‘gevaren’ met zich meebrengen. Zo kan geluid leiden tot concentratieverlies, communicatiestoring, doofheid of oorsuizen.
Als u de essentie voor ogen houdt – gevaar en waarschijnlijkheid vormen het risico – helpt u dat bij het analyseren van vraagstukken binnen uw organisatie en het zoeken naar oplossingen.
risicogetal
Het model maakt het mogelijk om appels en peren met elkaar te vergelijken. U kunt verschillende gevaren namelijk met elkaar vergelijken middels één risicogetal. Dit is de basis van de wettelijk verplichte RI&E.