8.4 Rookvrije werkomgeving

basispakket

eigen risico

Roken is één van de zichtbaarste verslavingen die er zijn. De nadelen zijn overbekend. Als arboprofessional kunt u rokende werknemers een cursus stoppen met roken aanraden. Deze wordt sinds 2020 vergoed vanuit het basispakket van de zorgverzekering zonder dat de kosten ten laste van het eigen risico gaan. Tegenwoordig bestaan er ook veel onlineprogramma’s om te het stoppen met roken te ondersteunen. Deze kan een werknemer volgen wanneer het hem zelf uitkomt. Werknemers die stoppen met roken, krijgen vaak te maken met vervelende ontwenningsverschijnselen, dit is iets om rekening mee te houden.

8.4.1 Omgevingsfactoren weghalen

meeroken

Roken is dodelijk, dat staat ook op de pakjes sigaretten. Niet alleen voor de roker zelf, maar ook voor de mensen om hem heen. Sinds 1 januari 2022 moet elke werkomgeving volledig rookvrij zijn voor werkgever, werknemers, vrijwilligers, leveranciers, dienstverleners, klanten en andere bezoekers. Alle omgevingsfactoren die roken mogelijk en geaccepteerd maken, zijn inmiddels weggehaald. Zo wordt ook het schadelijke meeroken voorkomen. Rokers die besluiten om helemaal te stoppen met roken, zouden hier vanuit de organisatie maximale ondersteuning bij moeten krijgen.

8.4.2 Het gehele terrein

ruimer

Een werkomgeving is echter niet zomaar rookvrij. De werk­omgeving is namelijk ruimer dan u misschien denkt. Het gaat om het hele terrein van de organisatie.

terras

wagenpark

e-sigaret

Een volledig rookvrije werkomgeving betekent:

• Het gehele terrein binnen de hekken of andere begrenzing van het bedrijf is rookvrij. Dat betekent dus ook de entree(s), de parkeerplaats, de fietsenstalling, het terras, de tuin, de oprijlaan, et cetera.
• Er is zoals gezegd geen inpandige rookruimte meer in de organisatie aanwezig.
• Het volledige wagenpark is rookvrij: de garages, alle bedrijfswagens en eventuele leaseauto’s.
• Iedereen houdt zich aan de afspraak om niet te roken op het terrein: werkgever, werknemers, vrijwilligers, leveranciers, dienstverleners, klanten en overige bezoekers.
• Bordjes of andere aanduidingen geven aan dat het gehele terrein rookvrij is.
• De e-sigaret (en varianten) valt ook onder het rookvrij-beleid.
• Werknemers roken niet tijdens werktijd: onder werktijd én in de pauzes wordt er niet gerookt. Dit geldt zowel voor de binnen- als voor de buitendienst.
• Rokers die willen stoppen met roken worden door de werkgever, voor zover mogelijk, hiermee geholpen.

8.4.3 Het management moet mee

onmisbaar

Formeel commitment vanuit de directie of het managementteam (MT) is onmisbaar om een rookvrije werkomgeving te creëren. Stap 1 is dus om rookvrij werken op de agenda van het MT te krijgen. Formuleer een duidelijke boodschap om het MT te overtuigen van de positieve impact van rookvrij werken voor de organisatie. Beschrijf in het voorstel wat een rookvrije werkomgeving betekent, hoe het plan van aanpak er mogelijk uitziet en hoeveel budget er ongeveer nodig is om het programma te kunnen uitvoeren.

8.4.4 Voordelen

Naast de wet zijn er ook andere redenen voor werkgevers om zich in te zetten voor een volledig rookvrije werkomgeving. Benoem die dus vooral in uw voorstel voor het MT.

Vier pijlers

krappe arbeidsmarkt

koploper

marktwaarde

De redenen vallen onder vier pijlers:

• Ziekte en sterfte bij werknemers voorkomen.
  • Het draagt bij aan goed werkgeverschap, lager ziekteverzuim en betere prestaties.
  • Uw organisatie kan ermee voorkomen dat één op de vier rokende werknemers zijn pensioen niet haalt.
  • Het helpt bij het stoppen met roken én meeroken.
• Positieve bijdrage aan behoud personeel en aantrekken van nieuw talent.
  • Het behoudt werknemers en het trekt nieuwe werknemers aan in de krappe arbeidsmarkt.
  • Het zorgt voor een betere sfeer, meer medewerkersbetrokkenheid en een aantrekkelijke werkomgeving.
  • Potentieel storende factoren (zoals rookpauzes) worden weggenomen.
• Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO).
  • Het draagt bij aan een duurzaam imago bij (nieuwe) werknemers, klanten en partners.
  • Het gebruik en de productie van tabaksproducten heeft een negatieve impact op de wereldwijde doelen voor een duurzame ontwikkeling (o.a. milieu en kinderarbeid).
• Voorbeeldfunctie
  • Uw organisatie kan een duurzame koploper in uw branche zijn.
  • Het verhoogt de marktwaarde van uw organisatie.

8.4.5 Afspraken

praktisch

nicotinepleisters

In uw presentatie aan het MT kunt u ook meteen de verschillende stappen opnemen; maak het plan zo praktisch mogelijk. Dat vraagt om afspraken over waar en wanneer werknemers dan wél mogen roken. Enkele voorbeelden van afspraken die een werkgever kan maken met werknemers die gewend zijn om een paar keer per dag een sigaret op te steken:

• Tijdelijk een kwartier extra pauze geven per dag, omdat de werknemer naar een plek moet waar hij mag roken. Hier hebben dan wel álle werknemers recht op.
• De werkdag van rokende werknemers met een half uur per dag verlengen tegen hetzelfde loon, zodat ze meer tijd hebben om een paar keer per dag naar een toegestane rookplek te gaan.
• Met rokende werknemers afspreken dat ze voor elke werkdag een (half)uur vakantie-uren opnemen om de extra ‘reistijd’ naar een toegestane rookplek te maken.
• Roken verbieden onder werktijd, of alleen in de lunchpauze toestaan. Om ontwenningsverschijnselen te voorkomen, kan de werkgever nicotinepleisters of -kauwgom beschikbaar stellen.

Budget

de revue

Het is belangrijk om al in een vroeg stadium op papier te zetten wat de reis naar rookvrij werken grofweg zal kosten. Dat hoeft nog niet precies te kloppen; later in het proces wordt dit budget verder verfijnd, maar het is goed om al vroeg in het proces akkoord te krijgen van het MT voor een stevig budget. Waar de grootste kostenposten precies zitten, zal per organisatie sterk verschillen. De volgende onderdelen moeten in elk geval de revue passeren:

• kosten voor projectmanagement/uitvoering;
• facilitaire zaken, zoals het plaatsen van bordjes;
• kosten voor ondersteuning bij stoppen met roken;
• beloningen;
• kosten voor aanvullende professionele ondersteuning.