6.2 Licht
Voor bijna alle werkzaamheden – denk aan het lezen van teksten of het bedienen van machines – is licht essentieel. Als u een kantoor (her)inricht, zorg dan dat de verlichting past bij het gebouw, de gebruikers en de werkzaamheden.
6.2.1 Daglicht
Om goed te kunnen functioneren, hebben medewerkers voldoende daglicht nodig.
persoonlijk
Te weinig daglicht of daglicht op de verkeerde momenten verstoort het bioritme. Dit kan leiden tot gezondheidsklachten, slaapstoornissen, concentratiestoornissen en allerlei gevolgen van onbehagen.
kunst verlichting
daglichtinval
Een gebrek aan daglicht ervaren is persoonlijk: de één heeft daar van nature meer last van dan de ander. De Arbowetgeving geeft geen duidelijke richtlijnen, maar geeft aan dat er op de arbeidsplaats voor zover mogelijk voldoende daglicht hoort te zijn. Er moeten bovendien voldoende voorzieningen voor kunstverlichting zijn. Daglicht is dus geen harde verplichting, maar u moet wel uw best doen dit te realiseren. Volgens het Bouwbesluit mag er geen nieuwe kantoorruimte worden gebouwd waar geen daglicht naar binnen valt. Volgens dit besluit hoort in een kantoorruimte het daglichtoppervlak gelijk te zijn aan minimaal 2,5% van het vloeroppervlak. Bij nieuwbouw is daglichtinval dus wél verplicht.
Er bestaat tegenwoordig kunstlicht dat beter dan ‘gewoon’ kunstlicht de beleving van daglicht nabootst. Door dit kunstlicht aan te brengen in uw kantoor, kunt u klachten van werknemers tegengaan.
6.2.2 Kunstlicht
sfeervol
zichtbaarheid
gevolgen
Tl-buizen zijn lekker goedkoop en geven veel licht, maar erg sfeervol zijn ze niet. Als u wilt dat uw medewerkers prettig werken en fit blijven, kan het geen kwaad het kunstlicht in de kantoorruimten eens onder de loep te nemen. Hierbij gaat het niet alleen om de hoeveelheid licht, maar ook om de sterkte, lichtrichting, spiegeling, lichtkleur en lichttemperatuur. Een verkeerd gerichte lichtbron kan de zichtbaarheid verminderen door bijvoorbeeld spiegeling, verblinding, glans en schaduw.
Gevolgen
indirect licht
Welke oorzaak ‘slecht’ licht ook heeft, de gevolgen zijn vervelend of zelfs gevaarlijk. Medewerkers raken sneller vermoeid, krijgen hoofdpijn of branderige ogen. Het kan zelfs somberheid en een verstoring van het dag- en nachtritme tot gevolg hebben. U kunt tl-verlichting prima gebruiken als indirect licht, aangevuld met bijvoorbeeld halogeenverlichting. Indirecte verlichting gecombineerd met werkplekverlichting is zeer geschikt voor beeldschermwerk, omdat de spiegeling in beeldschermen dan minimaal is.
6.2.3 Beeldschermwerk
luminantie verhouding
Bij werken achter de computer speelt, behalve de lichtsterkte en spiegeling, ook de luminantieverhouding een rol. Dit is de mate van verlichting van twee vlakken in het beeldveld.
Combinatie licht en donker vermoeiend
vermoeiend
Als een medewerker bijvoorbeeld urenlang tuurt naar een helder computerscherm in een donkere kamer, moeten zijn ogen zich steeds aanpassen aan verschillende ‘vlakken’. Dit kan erg vermoeiend zijn. Ook een beeldscherm dat pal voor een raam staat, geeft te weinig contrast, zodat uw medewerker de tekst op het scherm slecht kan lezen. Dit kan klachten veroorzaken.
helderheidswering
Denk goed na over de plaatsing van beeldschermen. Gericht naar het raam reflecteren ze het licht en zijn ze niet goed leesbaar. Zet beeldschermen altijd loodrecht op de vensters of zorg voor een goede helderheidswering zoals verticale lamellen. Medewerkers kunnen deze zelf instellen.
6.2.4 Klachteninventarisatie
lichtbehoefte
spiegeling
Laat u niet verrassen door gezondheidsklachten van medewerkers vanwege het licht. U kunt beter voorkomen dan genezen. Als onderdeel van de RI&E kunt u dit aspect niet over het hoofd zien. Vraag uw medewerkers naar hun ‘lichtbehoeftes’ en achterhaal wat de oorzaken van specifieke klachten zijn. Neem de inventarisatie van klachten op in de RI&E en noteer de maatregelen in het bijbehorende plan van aanpak. Stel verder de volgende vragen:
- Is er overal voldoende licht, ook voor detailwerk zoals grafische vormgeving of meetwerkzaamheden?
- Komt er voldoende daglicht binnen?
- Zijn er grote verschillen in helderheid van licht?
- Is er voldoende zonwering aanwezig?
- Hebben medewerkers last van spiegelingen op het beeldscherm?
- Zijn er spiegelende, horizontale oppervlaktes op het bureau?
- Is de (nood)verlichting van vluchtwegen en nooduitgangen in orde?
Let erop dat het licht volspectrum is. Dat wil zeggen dat alle kleuren erin zitten. In normaal tl-licht is meestal maar één bepaalde kleur aanwezig, bijvoorbeeld wit of geel. Met een volspectrum lamp zien uw medewerkers beter. Bovendien heeft dit een positief effect op hun humeur.