6.3 Extra houvast
overduidelijk
Bedrijfsartsen moeten beroepsziekten melden bij het NCvB. Maar wanneer is er nu sprake van een beroepsziekte? Soms is dit overduidelijk, maar het komt ook voor dat het niet direct duidelijk is of een medewerker een beroepsziekte heeft.
Registratierichtlijnen
regelgeving
Daarom heeft het NCvB zogeheten registratierichtlijnen opgesteld. Deze zijn gebaseerd op Europese regelgeving, maar wel aangepast aan de Nederlandse situatie. De richtlijnen bieden houvast bij het onderkennen van beroepsziekten. Dit komt omdat de richtlijnen duidelijke en praktisch toepasbare criteria bevatten voor het wel of niet melden van een ziekte of aandoening.
Meldgedrag in cijfers
Volgens de laatste cijfers van het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten deden arbodiensten en bedrijfsartsen in 2014 8.513 meldingen van beroepsziekten. Van de geaccepteerde meldingen kwam 44% (tegenover 57% in 2013) uit de bouwnijverheid. Deze meldingen kwamen grotendeels collectief binnen via de Stichting Arbouw. Meldingen kwamen van 950 bedrijfsartsen en 109 arbodiensten. In 2013 lagen deze aantallen veel lager. Toen meldden 548 bedrijfsartsen en 83 arbodiensten beroepsziekten bij het NCvB.
6.3.1 Melden: ja of nee?
ziektegeval
verergering
Bij het beantwoorden van de vraag of een bedrijfsarts een beroepsziekte wel of niet moet melden, is onder meer van belang of:
- het gaat om een nieuw ziektegeval of dat de bedrijfsarts de ziekte al eerder als beroepsziekte heeft gemeld);
- het gaat om een verergering van de ziekte;
- het gaat om een beroepsziekte of dat er sprake is van een bedrijfsongeval.
Ziek
verplicht
consult
Een bedrijfsarts is verplicht om een nieuw ziektegeval altijd te melden. Hiervan is niet alleen sprake als hij de zieke medewerker voor het eerst ziet, maar ook als hij de ziekte bij een vorig consult niet als werkgerelateerde aandoening heeft aangemerkt.
Erger
ziekte
In de praktijk komt het regelmatig voor dat een medewerker al kampt met een bepaalde aandoening, die vervolgens verergert door het uitoefenen van de dienstbetrekking. Ook in dat geval moet de bedrijfsarts de ziekte melden als beroepsziekte, ook al had de werknemer daarvoor al last van de aandoening.
Bedrijfsongeval
lawaaischade
Een bedrijfsongeval is over het algemeen iets anders dan een beroepsziekte. Dit betekent dat de bedrijfsarts een ongeval normaliter niet hoeft te melden bij het NCvB. Er zijn echter situaties waarin een bedrijfsongeval wél als beroepsziekte wordt geregistreerd, zoals bij acute lawaaischade.
Overigens moet uw organisatie een bedrijfsongeval in bepaalde gevallen wel zelf melden bij de Inspectie SZW. Dit geldt als een ongeval heeft geleid tot een ziekenhuisopname, blijvend letsel of zelfs de dood.
Twijfel
rapporteren
Twijfelt een bedrijfsarts in een bepaalde situatie of hij een melding moet maken van een ziekte of aandoening, dan adviseert het NCvB om áltijd te rapporteren. Hierbij kunnen bedrijfsartsen aangeven dat ze twijfelen en wat de oorzaak is van hun twijfel. In de praktijk aarzelen artsen vooral als niet vaststaat of de oorzaak van de ziekte uitsluitend in het werk ligt. Dit komt bijvoorbeeld voor bij psychische aandoeningen, waarvan niet zelden zowel privé- als werkomstandigheden de oorzaak zijn.
Van blackberryduim tot popcornlong
Omdat er telkens nieuwe beroepsziekten bijkomen, tasten bedrijfsartsen soms in het duister over sommige aandoeningen. Een werknemer heeft overduidelijk klachten, maar wat is precies het verband met het werk? Bedrijfsartsen kunnen hiervoor terecht bij SIGNAAL, een online loket van het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten. Hier kunnen ze vermoedens van nieuwe verbanden tussen werk en gezondheid voorleggen aan een panel van beroepsziektespecialisten.
Aandoening
SIGNAAL staat voor Signalering Nieuwe Arbeidsgerelateerde Aandoeningen Loket. De bedrijfsarts hoeft bij een melding niet zeker te weten of het om een nieuwe aandoening gaat. Een greep uit het aantal meldingen: een ‘popcornlong’ (kortademigheid door blootstelling aan boteraroma in popcorn), een ‘blackberryduim’ (pijn in hand door gebruik van blackberry), of glaucoom door saxofoon spelen.
6.3.2 Registratie van de melding
digitaal
geslacht
Een bedrijfsarts die een beroepsziekte bij het NCvB meldt, kan dit digitaal doen via beroepsziekten.nl. Het NCvB registreert de ontvangen informatie volstrekt anoniem, dus zonder naamsvermelding van de zieke medewerker én de werkgever. Naast gegevens over de ziekte en de arbeidsomstandigheden bevat de melding het geslacht en het geboortejaar van de zieke medewerker. Van de werkgever wordt alleen zijn bedrijfstak geregistreerd.
De anonieme registratie dient zowel om de privacy van de werknemer te beschermen als om te voorkomen dat werkgevers zich proberen te verzetten tegen de melding door de bedrijfsarts.
Signaleringsrapport Beroepsziekten
overzicht
Een belangrijke publicatie van het NCvB is het Signaleringsrapport Beroepsziekten. Dit rapport, dat jaarlijks verschijnt, geeft een overzicht van beroepsziekten, inclusief informatie over de spreiding van de diverse ziekten en aandoeningen over de verschillende sectoren en beroepen.
Knelpunten
risico’s
aanpak
RI&E
Het rapport heeft vooral een signalerende functie: bedrijfsartsen, arboprofessionals en werkgevers worden geïnformeerd over nieuwe ziekten of risico’s en de belangrijkste knelpunten bij de aanpak van beroepsziekten. Op basis van deze informatie kunnen werkgevers en arboprofessionals concrete maatregelen nemen die de aanpak van beroepsziekten moet verbeteren. Stel bijvoorbeeld dat uit het rapport blijkt dat in uw sector een verhoogd risico bestaat op een relatief nieuwe beroepsziekte. Dan kunt u nagaan of u dit risico al heeft opgenomen in uw RI&E. Zo niet, dan kunt u dit alsnog doen en in het bijbehorende plan van aanpak concrete maatregelen opnemen om dit risico aan te pakken. De tool ‘Risico-analyse beroepsziekten’, die u kunt vinden op rendement.nl/arbodossier, kan u hierbij op weg helpen.