6.2 Rekenen met geluid
complex
hertz
decibel
A-filter
Rekenen met geluid is complex. De gewone rekenregels van 1 + 1 = 2 gaan niet op. U heeft inzicht nodig in wat geluid is en welke grootheden daarin worden gebruikt. Geluid bestaat uit luchttrillingen en trillingen hebben een frequentie en een amplitude. De frequentie en amplitude bepalen of de mens het geluid kan waarnemen.
- De frequentie is het aantal trillingen per seconde. Hiervoor wordt de eenheid hertz (Hz) gebruikt. Dit bepaalt de toonhoogte van het geluid. Lage tonen hebben een lage frequentie, hoge tonen een hoge frequentie. Een gezond menselijk oor kan geluiden waarnemen met frequenties tussen ongeveer 20 en 16.000 Hz.
- De amplitude is de grootte van de trilling en bepaalt de sterkte van het geluid. De geluidssterkte wordt uitgedrukt in decibel (dB). Deze maat is zo opgesteld dat 0 dB de gehoorgrens is van wat een mens nog waarneemt. 140 dB komt in de buurt van de pijngrens. Omdat het oor niet alle frequenties even goed waarneemt, gebruikt meetapparatuur een zogenoemd A-filter. Een meting uitgedrukt in dB(A) geeft de geluidssterkte aan die is gecorrigeerd voor de gevoeligheid van het oor voor verschillende frequenties.
- Decibel is een logaritmische schaal. Dat betekent dat het geluidsniveau met elke 3 decibel toename verdubbelt. Dus 83 dB (A) is twee keer zo veel geluid als 80 dB(A). En 86 dB(A) is weer twee keer zo veel geluid als 83 dB(A) en dus vier keer zo veel als 80 dB(A).
Verdubbeling van decibellen
verdubbeling
Geluid hoger dan 80 dB(A) dagdosis is ‘schadelijk geluid’. De dagdosis is de hoeveelheid geluid waaraan een werknemer gedurende acht uur blootstaat. Een werknemer kan 80 dB(A) acht uur lang ondergaan zonder schadelijk effect op het gehoor. De verdubbeling van het geluidsniveau met 3 decibel betekent dat hij bij 83 dB(A) zonder gehoorbescherming nog maar vier uur kan werken zonder risico op gehoorschade en bij 86 dB(A) twee uur.