6.1 Gezondheidsschade en beroepsziekten
slechthorend
In Nederland hebben zo’n 900.000 werknemers te maken met hoge geluidsniveaus. Naar schatting zijn bijna dertigduizend mensen in de groep 20-67 jaar slechthorend door het werk. Jaarlijks worden er circa 2.500 nieuwe gevallen van lawaaislechthorendheid officieel gemeld en geregistreerd.
Gehoorverlies, gehoorbeschadiging, lawaaislechthorendheid, lawaaidoofheid: het zijn allemaal begrippen die gaan over hetzelfde. Ze worden door elkaar gebruikt, ook in dit dossier.
niet te genezen
afhankelijk van individu
zeer divers
hoger veiligheidsrisico
Blootstelling aan schadelijk geluid brengt een aantal risico’s met zich mee. Hieronder een opsomming van gezondheidsrisico’s en aandachtspunten.
- Slechthorendheid. Gehoorschade treedt geleidelijk op. De eerste signalen zijn tijdelijk gehoorverlies en oorsuizingen. Gehoorschade door lawaai is niet te genezen. Een belangrijk gevolg van slechthorendheid kan zijn dat een werknemer zijn werk niet meer optimaal kan uitoefenen omdat zijn communicatie te wensen over laat. Dat kan ook gevolgen hebben voor de veiligheid op de werkvloer.
- Oorsuizen. Oorsuizen of tinnitus is het gevolg van blootstelling aan te hoge geluidsniveaus (kortstondig extreem hard geluid of langdurig schadelijk geluid). Het kan voorkomen in elke fase van slechthorendheid.
- Stress en lichamelijke klachten. Verlies van de gehoorfunctie kan leiden tot hartkloppingen, nervositeit, prikkelbaarheid, vermoeidheid, maag-darmklachten, een hoge bloeddruk en een oogafwijking. Of deze klachten zullen optreden, is sterk afhankelijk van het individu.
- Akoestisch trauma of knaltrauma is een onherstelbare beschadiging van de gehoorfunctie door een zeer hoog geluidsniveau. Denk aan schieten of explosies.
- Hinder. Hinderlijk geluid kan zowel boven als onder de 80 dB(A) liggen. Klachten over hinderlijk geluid kunnen zeer divers zijn: slechte spraakverstaanbaarheid, onvoldoende privacy, concentratieverlies, eentonigheid, schrikreacties.
- Veiligheidsrisico. Door hoge geluidsniveaus – maar ook door het gebruik van gehoorbescherming – zijn werknemers minder alert. Signaalgeluiden of geluiden van heftrucks, auto’s of kranen horen zij niet of slechter. Werken in een lawaaiige omgeving betekent werken in een omgeving met een hoger veiligheidsrisico.
- Zwangeren. Of lawaai schadelijk is voor het ongeboren kind is niet met zekerheid te zeggen. Uit voorzorg voor het ongeboren kind gelden daarom voor zwangeren andere regels als het gaat om schadelijk geluid. Deze vindt u terug in artikel 6.29c van het Arbobesluit.
- Oplosmiddelen. Werken met oplosmiddelen kan slechthorendheid versnellen.
Gehoorverlies bij werknemers herkennen
blijvend geluid
hard spreken
online hoortest
zorgen
Kan een werknemer gehoorverlies onderkennen, voelt hij het aankomen? Vaak niet, want het kan geleidelijk gaan. Maar een paar waarschuwingssignalen zijn:
- een blijvend geluid, zoals een piep of een rinkelend geluid in het oor;
- sommige heldere geluiden klinken dof;
- moeite met de gewone gesprekken van de dag (‘wat zeg je?’, een werknemer staat in een ruimte met achtergrondgeluid en moet zich erg concentreren om een gesprek te volgen);
- luid spreken: iemand anders merkt op dat een werknemer zo hard spreekt (zelf heeft hij dat vaak niet in de gaten);
- muziek of andere geluidsbronnen klinken vervormd.