2.2 Vormen van fysieke belasting

aanslag

Een doos optillen, met een pompwagen een pallet een vrachtwagen in duwen, op een steiger een zak cement dragen of zware dozen van een lopende band tillen. Het is duidelijk dat deze werkzaamheden een aanslag zijn op het bewegingsapparaat. Ook werknemers in de zorg worden dagelijks geconfronteerd met zware lasten die zij moeten tillen. Dat soort werkzaamheden zijn erg belastend voor het bewegingsapparaat en vormen vooral een aanslag op de rug.

magazijn

reiken

tocht

slechte werkhoudingen

dezelfde beweging

Fysieke zwaar werk is vaak goed aan te wijzen, u kunt daardoor ook goede maatregelen treffen. Het is interessant om aan de hand van magazijnwerk de risico’s in kaart te brengen. De werkzaamheden in het magazijn gaan namelijk gepaard met fysieke arbeidsbelasting. Daarnaast worden magazijnwerkers met zoveel verschillende risico’s geconfronteerd, dat het interessante voorbeelden kan opleveren voor andere plekken binnen uw organisatie.

• Orders picken: tijdens het verzamelen van bestellingen lopen werknemers meerdere risico’s. Zo moeten ze trekken, duwen, dragen en tillen (niet meer dan 23 kilo!). Daarnaast moeten zij naar artikelen reiken, waarbij zij eigenlijk niet verder dan 45 centimeter mogen reiken. Dat meet u vanaf het midden van de schouders.
• Baliewerk: in het magazijn lijkt baliewerk het makkelijkere en lichtere werk, maar dat is niet altijd zo. Bij het baliewerk moet de werkplek (de balie) ergonomisch ingericht zijn. De balie staat natuurlijk bij de in- of uitgang, dus moet u opletten of de baliemedewerkers niet op de tocht staan. De werknemer moet bestellingen op en van de balie tillen om aan de klant te overhandigen: dat is opnieuw een risico. Daarnaast heeft deze medewerker contact met klanten, wat voor extra PSA-belasting kan zorgen.
• Pallets verplaatsen: binnenkomende goederen moeten weer verpakt worden en daarom moeten werknemers bijvoorbeeld pallets afstapelen. Dit zorgt voor slechte werkhoudingen, omdat de pallet vaak tot wel twee meter hoog opgestapeld wordt terwijl de laatste lagen slechts enkele centimeters boven de grond liggen. Overigens moeten die goederen van de pallet in een stelling. Die stelling moet voor de veiligheid weer aan NEN-normen voldoen.
• Scannen en verwerken: in het magazijn moet de werknemer producten scannen. De stralingen van die scanner mogen niet gevaarlijk zijn, bijvoorbeeld voor de ogen. Maar dat is niet het enige risico. Bij het verwerken van goederen met een scanner, herhalen werknemers vaak dezelfde beweging. Het herhaaldelijk uitoefenen van dezelfde beweging vormt dan ook weer risico op RSI/KANS.

Bij al die werkzaamheden liggen onder meer rugklachten op de loer. U moet dus maatregelen nemen. Betrek de werknemers bij het in kaart brengen van de risico’s en het bedenken van passende maatregelen. Zij voelen zich meer gesteund en beter begrepen en u vergroot op die manier het draagvlak

Andere gevaren zijn minder zichtbaar: bijvoorbeeld beeldschermwerk en nachtwerk zijn ‘stille’ arbeidsrisico’s die net zoveel aandacht verdienen.

2.2.1 Beeldschermwerk

kantoor-­omgeving

Waar rugklachten vroeger ontstonden door zwaar tilwerk, is tegenwoordig beeldschermwerk vaak de schuldige. Of beter gezegd: een verkeerde zithouding tijdens het beeldschermwerk zorgt voor klachten aan de nek, schouders, armen en rug. Als arboprofessional in een kantooromgeving kunt u dus niet achteroverleunen, ook daar moet u preventief beleid voeren tegen fysieke arbeidsbelasting.

nachtrust

Beeldschermwerkers zijn namelijk vaak ook stilzitters. Het langdurig stilzitten brengt risico’s met zich mee. Hoewel slechts een klein percentage direct tot verzuim leidt, ondervinden werknemers de gevolgen van het stilzitten in hun privéleven. De kans is groot dat de rugklachten leiden tot een slechtere nachtrust. De stress die dat veroorzaakt beïnvloedt de productiviteit en het werkplezier. Daarnaast zorgt de stress weer voor een grotere kans op verzuim.

Volgens de werknemer

oorzaak

Het ontstaan van rug- en nekklachten is ook iets dat werknemers bezighoudt. Ze herkennen regelmatig zelf de gevaren, dus zijn werknemers voor u een goede bron om gevaren te signaleren, blijkt uit onderzoek van ThermaCare. Opvallend vaak zoeken werknemers de oorzaak van hun klachten bij het stilzitten, zoals uit onderstaand overzicht blijkt:

• lang achter computer zitten, 42,9%;
• slechte zithouding, 38.1 %;
• stress, 30 %;
• zwaar tillen, 21,4%;
• veel staan, 16,8%;
• weinig sporten, 14,8%;
• lange werkdagen, 11,4%;
• kou tijdens winter, 11%;
• koude luchtstromen, 5,2%;
• lang achter het stuur zitten, 4,8%;
• andere redenen, 20,5%.

2.2.2 Nachtwerk

bedreiging

Werknemers die ʼs nachts werken ervaren sowieso fysieke arbeidsbelasting. In de nacht werken is ongezond, het vormt een bedreiging voor de gezondheid en veiligheid van werknemers. Daarnaast is het sociaal en mentaal zwaar voor de werknemer. Medewerkers die veel in de nacht werken, kunnen namelijk in een sociaal isolement terechtkomen. Maar ook op fysiek gebied lopen zij risico’s:

• verhoogde kans op bedrijfsongevallen;
• slaapproblemen;
• (over)vermoeidheid;
• chronische darm- en maagklachten.

Arbeids­tijdenwet

De risico’s van nachtwerk moet u opnemen in de RI&E van uw organisatie. Een onderdeel daarvan is een plan van aanpak om de risico’s zoveel mogelijk te voorkomen. De Arbeidstijdenwet beschermt nachtwerkers, de regels uit die wet moet u opvolgen. Zo voorkomt u dat werknemers te lang en te vaak in de nachtelijke uren werken.

Ook kunt u de nachtwerkers zelf een stem geven in hun mate van belasting. U doet dat door hen te betrekken bij het maken van roosters. Meer inspraak verbetert het welzijn en heeft een gunstig effect op het verzuimcijfer. De werknemer voelt zich meer betrokken en verantwoordelijk.

2.2.3 Werken in lawaai

beroeps-ziekten

Gehooraandoeningen als beroepziekte blijft één van de meest voorkomende beroepsziekten in Nederland. Het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB) registreert de beroepsziekten in Nederland en schrijft al jaren ruim een derde van de ziektemeldingen toe aan klachten door gehoorbeschadiging. Die schade heeft een grote invloed op zowel het werkende als het privéleven van de werknemer.