6.3 Richtlijnen voor melden
Bedrijfsartsen moeten beroepsziekten melden bij het NCvB. Maar wanneer is er nu sprake van een beroepsziekte? Soms is dit overduidelijk, maar het komt ook voor dat het niet direct duidelijk is of een medewerker een beroepsziekte heeft.
Registratierichtlijnen
regelgeving
Daarom heeft het NCvB zogeheten registratierichtlijnen opgesteld. Deze zijn gebaseerd op Europese regelgeving, maar wel aangepast aan de Nederlandse situatie. De richtlijnen bieden houvast bij het onderkennen van beroepsziekten. Dit komt omdat de richtlijnen duidelijke en praktisch toepasbare criteria bevatten voor het wel of niet melden van een ziekte of aandoening.
Aantallen gemelde beroepsziekten
industrie
Volgens de laatste cijfers van het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten deden arbodiensten en bedrijfsartsen in 2023 in totaal 2.347 meldingen van beroepsziekten. Van de geaccepteerde meldingen kwam 21% uit de sector overheid en openbaar bestuur, 19% uit de zorg en maatschappelijke dienstverlening en 16% uit de industrie. Meldingen kwamen van 590 bedrijfsartsen. Het aantal meldingen neemt helaas al jaren af. De oorzaak hiervan is onbekend en niet onderzocht.
6.3.1 Melden: ja of nee?
ziektegeval
verergering
Bij het beantwoorden van de vraag of een bedrijfsarts een beroepsziekte moet melden, is onder meer van belang of:
- het gaat om een nieuw ziektegeval of dat de bedrijfsarts de ziekte al eerder als beroepsziekte heeft gemeld;
- het gaat om een verergering van de ziekte;
- het gaat om een beroepsziekte of dat er sprake is van een arbeidsongeval.
Ziek
verplicht
consult
Een bedrijfsarts is verplicht om een nieuw ziektegeval altijd te melden. Hiervan is niet alleen sprake als hij de zieke medewerker voor het eerst ziet, maar ook als hij de ziekte bij een vorig consult niet als werkgerelateerde aandoening heeft aangemerkt. In de praktijk komt het regelmatig voor dat een medewerker al kampt met een bepaalde aandoening, die vervolgens verergert door het uitoefenen van de dienstbetrekking. Ook in dat geval moet de bedrijfsarts de ziekte melden als beroepsziekte, ook al had de werknemer daarvoor al last van de aandoening.
Twijfel
oorzaak
Twijfelt een bedrijfsarts in een bepaalde situatie of hij een melding moet maken van een ziekte of aandoening, dan adviseert het NCvB om áltijd te rapporteren. De bedrijfsarts kan daarbij aangeven dat hij twijfelt of de oorzaak van de ziekte in het werk ligt. Dit speelt bijvoorbeeld bij psychische aandoeningen, waarvan niet zelden zowel privé- als werkomstandigheden de oorzaak zijn.
Stappenplan voor melden
Bedrijfsartsen volgen het zesstappenplan voor het systematisch in kaart brengen van beroepsziekten:
diagnose
Werkgevers kunnen bijdragen aan een snelle of nauwkeurige diagnose. Een goede registratie van de mate van blootstelling, maar ook de uitkomsten van PAGO’s bieden inzicht. Een persoonlijk blootstellingsdossier voor werkenden kan ook verbetering bieden.
6.3.2 Registratie van de melding
digitaal
geslacht
Een bedrijfsarts die een beroepsziekte bij het NCvB meldt, kan dit digitaal doen via beroepsziekten.nl. Het NCvB registreert de ontvangen informatie volstrekt anoniem, dus zonder naamsvermelding van de zieke medewerker en de werkgever. Naast gegevens over de ziekte en de arbeidsomstandigheden bevat de melding het geslacht en het geboortejaar van de zieke medewerker. Van de werkgever wordt alleen de bedrijfstak geregistreerd.
De anonieme registratie dient zowel om de privacy van de werknemer te beschermen als om te voorkomen dat werkgevers zich proberen te verzetten tegen de melding door de bedrijfsarts.
Beroepsziekten in cijfers
overzicht
Een belangrijke publicatie van het NCvB is het rapport Beroepsziekten in cijfers dat elk jaar wordt gepubliceerd. Dit geeft een overzicht van gemelde beroepsziekten, inclusief informatie over de spreiding van de diverse ziekten en aandoeningen over de verschillende sectoren en beroepen.
Knelpunten
risico’s
aanpak
RI&E
Het rapport met berepsziektencijfers heeft vooral een signalerende functie: bedrijfsartsen, arboprofessionals en werkgevers worden geïnformeerd over nieuwe ziekten of risico’s en de belangrijkste knelpunten bij de aanpak van beroepsziekten. Op basis van deze informatie kunnen werkgevers en arboprofessionals concrete maatregelen nemen die de aanpak van beroepsziekten moet verbeteren. Stel bijvoorbeeld dat uit het rapport blijkt dat in uw sector een verhoogd risico bestaat op een relatief nieuwe beroepsziekte. Dan kunt u nagaan of u dit risico al heeft opgenomen in uw RI&E. Zo niet, dan kunt u dit alsnog doen en in het bijbehorende plan van aanpak concrete maatregelen opnemen om dit risico aan te pakken. De toolbox ‘Maak snel en eenvoudig een RI&E’ op rendement.nl/ arbotools kan u daarbij helpen.