U bent hier

1.2 Arbeidsomstandigheden

Dit artikel is eerder verschenen als Themadossier Arbo Rendement
Publicatiedatum: mei 2024

schoon en prettig

Goede arbeidsomstandigheden zorgen voor condities waaronder werknemers optimaal kunnen werken en presteren. Gunstige arbeidsomstandigheden kunnen (deels) voorkomen dat werknemers door hun werk ziek worden of arbeidsongeschikt raken. Zo hebben een schone en prettig ingerichte, ergonomisch verantwoorde werkplek, daglicht en uitzicht naar buiten, een juiste opstelling van machines en goed gereedschap een gunstige invloed op de gezondheid en het welzijn van de werkende mens. Tegenwoordig is er ook steeds meer aandacht voor aspecten als comfort.

Gezond

Nederlandse Arbeidsinspectie

Werken is gezond. Werkenden hebben over het algemeen een betere gezondheid dan niet-werkenden. Toch is niet ieder werk even gezond. Dit blijkt uit onderzoek van de Nederlandse Arbeidsinspectie. Gezond werk is werk waarbij de werknemer geen gezondheidsschade oploopt, nu niet en later niet.

Gezondheidsschade door werk treft niet alle werkenden op dezelfde manier en in dezelfde mate, en kan vergaande consequenties hebben.

Arbeidsongevallen

onveilig werk

dodelijk 
ongeval

Onveilig werk leidt regelmatig tot arbeidsongevallen. De gevolgen van onveilig werk zijn vaak direct zichtbaar. Bijvoorbeeld als een werknemer valt of er valt iets zwaars op een werknemer, of iemand rijdt met een heftruck over de voeten van een werknemer. Werknemers kunnen ledematen verliezen in onveilige machines of zelfs een dodelijk ongeval krijgen. Ongezond werk heeft net zulke vergaande consequenties, maar die zijn vaak moeilijker waarneembaar en minder direct van aard. Hierdoor worden de gezondheidsschade en de maatschappelijke kosten van ongezond werk door de samenleving en werkgevers onderschat.

Verschillen

diversiteit

zelfrapportage

Een absolute uitspraak over het percentage werknemers dat in gunstige of ongunstige arbeidsomstandigheden werkt, is niet mogelijk. Dit komt door de grote diversiteit aan arbeidsomstandigheden en sterke verschillen per organisatie en beroep. Daarnaast is er geen landelijke registratie met betrekking tot arbeidsomstandigheden. Wel is het mogelijk om per arbeidsomstandigheid aan te geven hoeveel mensen zeggen dat ze aan deze arbeidsomstandigheid zijn blootgesteld door zelfrapportage of enquêtegegevens. Dit geeft een goed beeld van het werkelijke aantal blootgestelde mensen per arbeidsomstandigheid. Ieder jaar zet TNO de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) uit onder werknemers in alle sectoren.

Veel gezondheidsverlies door arbeid

beroepsziekte

Het gezondheidsverlies door werkgerelateerde ziektes in Nederland is hoog. Bijvoorbeeld in 2018 waren er 447.900 nieuwe gevallen van werkgerelateerde ziektes en 4.100 sterftegevallen. Beroepsziektes ontstaan door fysieke (zware lasten tillen) en psychosociale (te hoge werkdruk) werkbelasting. Het grootste deel van de sterfte door beroepsziektes ontstaat door blootstelling aan stoffen, straling, lawaai en nachtwerk in de werkomgeving.