1.1 Definitie
ongevallen
Iemand die het druk heeft op het werk, hoeft niet meteen last te hebben van werkdruk. Een beetje gezonde spanning kan zelfs tot betere prestaties leiden. Zolang een werknemer de drukte aankan en zijn werk er niet onder lijdt, is er weinig reden tot zorg. Het wordt een ander verhaal als een werknemer door alle drukte overbelast raakt, fouten maakt of ongevallen veroorzaakt.
Eisen
Er is sprake van werkdruk als een werknemer (het gevoel heeft dat hij) niet meer langer kan voldoen aan de eisen die het werk aan hem stelt, zoals een grote hoeveelheid werk die in korte tijd klaar moet zijn, maar ook aan ingewikkelde taken, hoge kwaliteitsnormen of veel verantwoordelijkheden.
1.1.1 Werklast
werklast
Misschien heeft u ook wel eens van de term ‘werklast’ gehoord. Werklast is niet hetzelfde als werkdruk. Werklast is al het werk dat een werknemer moet verzetten. In tegenstelling tot werkdruk is werklast objectief aantoonbaar en meetbaar. Werklast valt af te meten aan de hand van:
- de hoeveelheid werk;
- de moeilijkheidsgraad van het werk;
- de tijd waarbinnen het werk af moet zijn;
- de verantwoordelijkheden die bij het werk komen kijken.
Van belastbaar naar overbelast
stress
overbelasting
De ene werknemer kan beter met drukte en stress omgaan dan de andere. Behalve persoonlijke omstandigheden kunnen ook technische of organisatorische omstandigheden invloed hebben op de werkdruk die iemand ervaart. Een werknemer die onvoldoende geschoold is voor het werk dat hij moet doen of die privéproblemen heeft, ervaart misschien eerder werkdruk dan een collega met hetzelfde takenpakket. Dit soort factoren beïnvloedt de belastbaarheid van een werknemer. De mate waarin een werknemer aan alle verwachtingen kan voldoen, bepaalt zijn belastbaarheid. Moet hij aan meer of hogere eisen voldoen dan hij aankan, dan ontstaat overbelasting.
1.1.2 Psychosociale arbeidsbelasting
Arbowet
Een werkgever heeft wettelijk de plicht om psychosociale arbeidsbelasting (PSA) – ‘schadelijk’ gedrag op de werkvloer dat gezondheidsgevaren met zich meebrengt – aan te pakken. Artikel 3 van de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) eist van de werkgever dat deze maatregelen neemt om de risico’s van PSA weg te nemen of te verminderen. Onder PSA vallen niet alleen discriminatie, seksuele intimidatie, pesten, agressie en geweld, maar ook werkdruk. Als werkgever moet u het risico op werkdruk dus net zo serieus behandelen als de andere vormen van PSA.
Ook op basis van het Burgerlijk Wetboek (BW) is een werkgever verplicht om de risico’s van werkdruk te beperken. Artikel 7:658 BW stelt dat de werkgever een zorgplicht heeft: werknemers moeten veilig en gezond kunnen werken. Een werkgever moet zijn werknemers dus ook beschermen tegen overbelasting door een teveel aan taken.
1.1.3 Werkstress
werkstress
Gaat een werknemer werkdruk als probleem ervaren en verandert er niets aan de situatie, dan kan dit uiteindelijk tot werkstress leiden. Bij werkstress is er langdurig een scheve verhouding tussen de eisen die de werkomgeving aan de werknemer stelt en het vermogen van de werknemer om hiermee om te gaan.
In de terminologie van de Arbowet komt de werknemer dan in ‘een toestand die als negatief ervaren, lichamelijke, psychische of sociale gevolgen heeft’.
1.1.4 Taakdruk
taakdruk
Doordat iedere persoon werkdruk anders ervaart, is het in de praktijk een nogal vaag begrip. Ondertussen bent u wel verplicht om werkdruk te monitoren en aan te pakken. Om dit zo objectief mogelijk te doen, kunt u kijken naar de taakdruk van werknemers.
Terwijl werkdruk de ervaring van een individuele werknemer weergeeft, gaat taakdruk over meerdere werknemers. De mate van taakdruk kunt u eenvoudiger in cijfers uitdrukken dan de beleving van werkdruk.
bezetting
Taakdruk kunt u meten door elke functie te beoordelen op:
- de flexibiliteit die werknemers moeten hebben om te kunnen inspelen op gewijzigde omstandigheden;
- de aard van het werk (routinematig of niet);
- de bezetting die nodig is om de beoogde productiviteit te halen;
- de werkelijke bezetting in de praktijk.
Dit geeft een beeld van de gemiddelde taakdruk.
Als u hier conclusies aan wilt verbinden, kunt u functies met elkaar vergelijken op taakdruk. U ziet dan welke functies een hoge(re) taakdruk hebben. Een ander voordeel hiervan is dat u zicht krijgt op piekdrukte.