8.1 Wat is een arbocommissie?
specialiseren
Een OR is niet verplicht om een arbocommissie in te stellen. Maar de mogelijkheid is er wel. Door alle arbowerkzaamheden van de OR te verzamelen en onder te brengen bij de arbocommissie, ontstaat er een groepje mensen dat zich kan specialiseren in het onderwerp en veel kennis van zaken kan opdoen. Zo hoeven niet alle OR-leden zich te verdiepen in arbo en kunnen zij hun kostbare OR-tijd aan andere onderwerpen besteden.
Arbocommissie of arbocommissie?
bedrijfsbreed
Een arbocommissie is een commissie die werkt in opdracht van de OR. Verwar deze commissie niet met de (bedrijfsbrede) arbocommissie die is ingesteld door uw werkgever, bijvoorbeeld om het arbobeleid binnen uw organisatie te coördineren en evalueren. In de praktijk bestaat deze commissie vaak uit vertegenwoordigers van de werkgever, arboprofessionals, preventiemedewerkers en een vertegenwoordiger van de OR.
8.1.1 Taken arbocommissie
werkzaam- heden
Wat een arbocommissie precies doet, kunnen de OR en de commissieleden samen besluiten. De WOR bevat namelijk geen richtlijnen voor de werkzaamheden die de arbocommissie uitvoert. Er staat alleen hoe de OR een commissie kan instellen. Meer hierover leest u in paragraaf 8.3.
Een gemiddelde arbocommissie buigt zich meestal in elk geval over de volgende zaken:
- bijdrage leveren aan het opstellen van de RI&E;
- bespreken van ziekteverzuimcijfers;
- contracten met arbodienstverleners onder de loep nemen;
- onderhouden van contacten met arbodienstverleners;
- onderzoek doen en advies geven over arbogerelateerde advies- en instemmingsverzoeken.
Uitlichten hoe het met het milieu zit
milieu
De VGWM-commissie heeft ten opzichte van de arbocommissie een extra taak, namelijk zorg dragen voor het milieu. De OR heeft namelijk op grond van artikel 28, lid 4 van de WOR de speciale taak om de zorg van de organisatie voor het milieu zo veel mogelijk te bevorderen.
Ver-van-je-bedshow
verlengde
gezondheid
De zorg voor het milieu lijkt misschien een ver-van-je-bedshow voor u als arboprofessional, maar arbo- en milieuproblemen liggen vaak in elkaars verlengde. Denk eens aan het werken met gevaarlijke stoffen: die kunnen de gezondheid van werknemers aantasten, maar ook het milieu. Bovendien hebben arbo- en milieubeleid vaak dezelfde systematiek: risico’s inventariseren, plan van aanpak opstellen, uitvoeren en evalueren. Ook op het gebied van milieu heeft u dus steun aan de VGWM-commissie.
8.1.2 Soorten commissies
vaste arbocommissie
De OR kan de arbocommissie op verschillende manieren vormgeven:
- De arbocommissie is een tijdelijke, voorbereidende commissie van de OR.
- De vaste arbocommissie is een permanente commissie die taken en verantwoordelijkheden van de OR kan overnemen.
8.1.3 Verantwoordelijkheden
Zoals u hierboven kon lezen, kan een OR een arbocommissie op verschillende manieren insteken. Bij elke vorm horen andere verantwoordelijkheden.
Voorbereidingscommissie
achterbanonderzoek
Een voorbereidingscommissie bereidt – zoals de naam al zegt – voor. Deze arbocommissie helpt de OR bij het voorbereiden van onderwerpen die op de agenda van de overlegvergadering met de werkgever staan. U kunt bijvoorbeeld denken aan de volgende taken:
- achterbanonderzoek doen;
- cijfers over ziekteverzuim bij elkaar zoeken en hier conclusies uit trekken;
- een medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) voorbereiden;
- verhuizing of verbouwing voorbereiden.
De voorbereidingscommissie is een tijdelijke commissie. In het instellingsbesluit (zie paragraaf 8.3.2) moet de OR vastleggen tot wanneer de commissie blijft bestaan.
arbozaken
Een OR met een arbovoorbereidingscommissie regelt zelf alle arbozaken met de werkgever. Verantwoordelijkheden zoals instemmen met instemmingsverzoeken van de werkgever over arbogerelateerde zaken zijn niet overdraagbaar.
Zo heeft u een inhouse arbovraagbaak
arbovraagbaak
Het instellen van een arbovoorbereidingscommissie heeft als voordeel dat de OR altijd op de hoogte is van alle arbozaken. De OR-leden hebben als het ware een arbovraagbaak. Zij kunnen de commissieleden altijd vragen wat er binnen de organisatie speelt op arbogebied, of er wetswijzigingen op stapel staan waar de OR rekening mee moet houden en wat belangrijke aandachtspunten zijn. Een nadeel is dat er steeds moet worden gewacht op de volgende OR-vergadering om iets te besluiten.
Zelfstandige arbocommissie
preventiemedewerker
Een zelfstandige arbocommissie wordt ook wel een vaste arbocommissie genoemd. De commissieleden mogen taken en bevoegdheden van de OR overnemen. Het enige dat de commissieleden niet mogen ten opzichte van de OR, is naar de rechter stappen. De OR kan alle bevoegdheden overdragen, maar mag er ook voor kiezen om de arbocommissie alleen bepaalde bevoegdheden te geven. De commissie mag dan bijvoorbeeld wel instemmen met een nieuwe RI&E, maar niet met een nieuwe preventiemedewerker. Het is belangrijk om de taken en bevoegdheden van zowel OR als arbocommissie duidelijk vast te leggen. Zo weet iedereen – inclusief u als arboprofessional – waar hij aan toe is.
Snel en efficiënt beslissingen nemen
besluitvorming
Alle bevoegdheden en taken op het gebied van arbo overdragen aan de arbocommissie brengt een groot voordeel met zich mee voor de OR. De besluitvorming kan snel en efficiënt worden uitgevoerd.
Maar er is ook een groot nadeel: de commissie en de OR zullen goed met elkaar moeten communiceren over lopende zaken. De OR-leden zullen niet van de hoed en de rand weten wat betreft arbozaken en misschien zelfs hun interesse verliezen.
Ook lid van bedrijfsbrede arbocommissie
gevaar
De laatste vorm die de arbocommissie kan aannemen is deze deel uit te laten maken van de (bedrijfs)arbocommissie. Tot deze commissie behoren doorgaans ook de P&O-functionaris, het hoofd facilitaire zaken, de preventiemedewerker en enkele leidinggevenden.
Als leden van de OR in deze arbocommissie plaatsnemen, dreigt het gevaar dat het management al snel denkt dat de OR het over een bepaald onderwerp eens is, omdat de leden erover meepraten in de arbocommissie. Dit hoeft natuurlijk helemaal niet het geval te zijn. Voordeel is wel dat lijnfunctionarissen zijn betrokken bij het arbobeleid en de uitvoering ervan.
Alleen door de voor de organisatie en OR specifieke voordelen en nadelen van elke vorm op een rijtje te zetten, kan de OR een weloverwogen beslissing nemen.
8.1.4 Dubbele pet
Het lijkt misschien logisch als u als arboprofessional plaatsneemt in de arbocommissie. U heeft veel kennis van zaken en het is de ideale manier om samen te werken met de OR. Toch doet u daar niet per se goed aan.
dubbele pet
Het is de taak van de OR om erop te letten dat de arboregels goed worden nageleefd in uw organisatie. De arbocommissie zal dan ook zeer kritisch zijn op het arbobeleid dat u heeft uitgezet in uw organisatie. Zou u in de arbocommissie van de OR plaatsnemen, dan heeft u een dubbele pet en brengt u uzelf in een lastige positie. Daarnaast heeft uw organisatie misschien een organisatiebrede arbocommissie. Als dat het geval is, is het aannemelijk dat u als arboprofessional daarin plaatsneemt.