U bent hier

OR & Medezeggenschap
Interne arbopro's2. De ondernemingsraad: ­partner in arbocrimes2.2 Instemming op arbo-onderwerpen

2.2 Instemming op arbo-onderwerpen

Dit artikel is eerder verschenen als Themadossier Arbo Rendement
Publicatiedatum: juni 2017

voor achterban

De OR moet er zijn voor zijn achterban, de werknemers. Ook voor u dus (als u niet zelf OR-lid bent)! In die zin zijn arboregelingen iets waar werknemers direct en dagelijks mee te maken hebben. Op dit gebied hebben OR en PVT daarom eigenlijk altijd instemmingsrecht: zonder instemming kan de werkgever zijn plannen in principe niet uitvoeren.

Gezamenlijke verantwoordelijkheid

De wetgever wil dat de werkgever en werknemers samen verantwoordelijkheid dragen voor het voorkomen en bestrijden van ziekte en arbeidsongeschiktheid. Dit heeft geresulteerd in een serie wetten die de financiële gevolgen bij de werkgevers leggen en tegelijkertijd de bevoegdheden voor het medezeggenschapsorgaan hebben uitgebreid.

Ruim uitgelegd

re-integratiebeleid

Het instemmingsrecht op de gebieden van arbo-, ziekte- en re-integratiebeleid (artikel 27 lid 1d WOR) moet ruim worden uitgelegd. Het is van toepassing voor onderwerpen als het verzuimprotocol, de keuze van externe arbodienstverleners, de omvang, de taken van de preventiemedewerker, de organisatie van de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E), de bedrijfshulpverlening, werktijdregelingen (zie paragraaf 3.1.1), de voorlichting en de vaststelling van het plan van aanpak bij de RI&E.

Het instemmingsrecht op deze terreinen van arbo, verzuim en re-integratie geldt in al zijn facetten net zozeer voor PVT als voor OR.

2.2.1 Arbobeleid

De zorg voor verbetering van de arbeidsomstandigheden, zou centraal moeten staan in het OR-werk. Met name omdat arbeidsomstandigheden bij werknemers als belangrijkste onderwerp bovenaan het lijstje staat. Uw OR moet zich richten op de totstandkoming en verbetering van het arbobeleid van de organisatie.

Onderwerpen

plan van ­aanpak

De constante aandacht voor de kwaliteit van het werk en de werkomstandigheden moet terugkomen in de risico-inventarisatie en -evaluatie, maar ook in het bijbehorende plan van aanpak en de jaarlijkse voortgangsrapportage. De RI&E en het plan van aanpak vallen onder het instemmingsrecht, uitvoeringsmaatregelen op basis van het plan van aanpak zijn ook instemmingsplichtig.

draagvlak ­onderzoeken

Denk bij dat soort uitvoeringsmaatregelen aan bedrijfshulpverlening, antirookbeleid, een nieuwe gedragscode en voorlichting over arbo-ondewerpen. De OR kan zich hierbij laten bijstaan door in- en externe deskundigen en moet bij de werknemers het draagvlak onderzoeken voor de verschillende keuzes en maatregelen.

Het instemmingsrecht van de OR bij arbobeleid betekent in de praktijk dat elk voorgenomen besluit dat de arbeidsomstandigheden van (een groep) werknemers kan beïnvloeden instemmingsplichtig is.

2.2.2 Aanpassen RI&E

Uw werkgever moet de RI&E aanpassen als de omstandigheden in de organisatie veranderen. Hiervan is bijvoorbeeld sprake bij:

  • herinrichting van de werkplekken;
  • vervanging van machines of apparatuur;
  • uitbreiding van de dienstenverlening;
  • de opening van een nieuwe productielijn;
  • een grote verbouwing of een reorganisatie;
  • een ingrijpende verandering van het takenpakket van werknemers.

Voor elke aanpassing moet de werkgever de OR om instemming vragen.

Plan van aanpak

wie verantwoordelijk is

uitvoeringsmaatregelen

De OR heeft instemmingsrecht op het plan van aanpak dat hoort bij de RI&E. Een slimme OR zorgt ervoor dat hij bij het plan weet wie voor welke verbetering verantwoordelijk is, over welke bevoegdheden en middelen hij daartoe beschikt en hoe hij tegen die tijd het resultaat beoordeelt. Zit u niet in de OR, dan kunt u dit wel meenemen in het overleg met de raad. Het is voor een OR slim om naast een betrokken houding altijd aanspraak te maken op het instemmingsrecht.

2.2.3 Uitvoeringsmaatregelen

Daarnaast geldt ditzelfde recht voor een groot aantal uitvoeringsmaatregelen die uw werkgever op basis van het plan van aanpak wil nemen. De OR moet hierbij denken aan maatregelen op het gebied van:

  • bedrijfshulpverlening;
  • arbeidsongevallen(registratie);
  • preventief medisch onderzoek;
  • het instrueren en voorlichten van personeel;
  • het geven van goede voorlichting.

2.2.4 Ziekteverzuimbeleid

drempel ­verhogen

In het ziekteverzuimbeleid van een organisatie staat een snelle en zo mogelijk volledige werkhervatting van een zieke werknemer centraal. Hierbij moet de werkgever natuurlijk voldoen aan de gedetailleerde eisen van de Wet verbetering poortwachter. Maar daarnaast zal hij ook zelf algemene maatregelen willen nemen die de drempel tot verzuim verhogen en die van het herstel verlagen. Uw OR ziet via het instemmingsrecht toe op het draagvlak van deze maatregelen en op evenwicht tussen inspanningen van de werkgever en de zieke werknemer.

De OR als beschermer van werknemers

algemene trends

In het kader van het ziekteverzuim is de OR een soort beschermer van de zieke werknemer, al kan hij zich niet met individuele gevallen bemoeien. Een OR doet er vooral goed aan om op algemene trends in de organisatie te letten, zoals een hoog verloop en een lage productiviteit die ziekte en verzuim in de hand werken. Mogelijk werkt het op korte termijn als de werkgever werknemers onder druk zet om zich niet ziek te melden, maar op den duur kan dit juist een averechts effect hebben. Twijfelt u daarover? Vraag de OR dan om regelmatig bij de achterban te informeren naar de ervaringen van zieken met het verzuimbeleid en met de contacten met externe deskundigen.

2.2.5 Re-integratiebeleid

bescherming van collega’s

Het re-integratiebeleid richt zich op het behoud van of de terugkeer naar werk voor langdurig verminderd arbeidsgeschikte mensen. De Wet verbetering poortwachter maakt de werkgever verantwoordelijk voor het re-integreren van deze werknemers. Deze verantwoordelijkheid draagt hij voor een minimale periode van twee jaar. De aandacht van de OR moet uitgaan naar de mogelijkheden voor aangepast werk – zowel binnen als buiten de organisatie – en de bescherming van collega’s met een verminderd arbeidsvermogen. Het contract met de bedrijfsarts, arbodienst of het re-integratiebedrijf is eveneens instemmingsplichtig.

Wilt u zelf eens nalezen wat de Wet op de ondernemingsraden zegt op het gebied van arbo en de OR? Ga dan naar rendement.nl/wor voor de volledige wettekst. Tip: onder artikel 27 vind u het instemmingsrecht op arbo.