10.1 Het initiatiefrecht
voorstel
onwenselijk
De wettelijke basis voor uw recht om ongevraagd te adviseren, is het initiatiefrecht. Artikel 23 van de WOR zegt dat u ook buiten de overlegvergadering bevoegd bent aan de ondernemer voorstellen te doen over alles wat er in een organisatie staat te gebeuren en waarvan uw ondernemingsraad meent dat het belangrijk genoeg is om er iets van te vinden. Dit initiatiefrecht geldt dus ook als de bestuurder daar niet op zit te wachten en de mening van de ondernemingsraad misschien zelfs onwenselijk vindt.
Bedenk dat als u uw bestuurder moet dwingen advies aan u te vragen, hij uw argumenten waarschijnlijk niet erg geïnteresseerd zal ontvangen. Met een ongevraagd advies wint u veel tijd om de besluitvorming wel te beïnvloeden.
Overleg
aandacht
Het is verstandig het onderwerp eerst op de agenda van een overlegvergadering te zetten voordat u de bestuurder een ongevraagd advies stuurt. U laat daarmee zien dat een onderwerp uw aandacht heeft en in een mondelinge bespreking kunnen zaken vaak makkelijker worden opgelost. Neem afspraken en toezeggingen wel duidelijk op in het verslag van de vergadering.
standpunt
Een ander voordeel van zo’n overleg is dat u alvast een idee krijgt van het standpunt van de bestuurder. U kunt zich in uw schriftelijk advies dan concentreren op die onderdelen waarvan u vermoedt dat de bestuurder de raad wil volgen.
Middel om in gesprek te komen
Als u niet weet hoe de bestuurder op uw advies gaat reageren of een negatieve reactie vermoedt, kunt u zich in uw voorstel het beste beperken tot de hoofdzaak en verder in het advies vooral uw motieven uitgebreid opschrijven. Op die manier lukt het misschien om met de bestuurder serieus over uw ideeën, zorgen en overwegingen te spreken. Door uw ideeën en motieven goed onder woorden te brengen, voorkomt u in elk geval een ja-neediscussie met de bestuurder over feiten en cijfers.
Beperkingen
overheden
Voor het initiatiefrecht om ongevraagd advies te geven, gelden een paar beperkingen. Een bestuurder hoeft niets met uw advies te doen als het gaat om de uitvoering van publiekrechtelijke taken of taken die de wet aan uw organisatie opdraagt. Dit is bijvoorbeeld bij overheden het geval.
Voor overheidsondernemingen geldt ook dat politieke besluitvorming evenmin onder de invloedssfeer van een ondernemingsraad valt. Uw OR of PVT mag daar natuurlijk altijd wat van vinden, maar uw bestuurder hoeft daar niet eens kennis van te nemen als hij daar geen zin in heeft.
Reactie
verplicht
In alle andere gevallen is de bestuurder verplicht om met u te praten over het ongevraagde OR-advies en u, zo spoedig mogelijk, schriftelijk te laten weten of hij dat advies overneemt. Afwijkingen van uw advies moet hij inhoudelijk onderbouwen. Als uw bestuurder weigert aan deze procedurele verplichtingen te voldoen, kunt u hem daar via de bedrijfscommissie of via de kantonrechter toe dwingen. Een procedure bij de Ondernemingskamer is geen optie als de bestuurder een besluit neemt dat afwijkt van uw voorstel.
Een ongevraagd advies lijkt misschien minder krachtig omdat u geen beroepsprocedure bij de Ondernemingskamer kunt starten als de bestuurder uw advies niet opvolgt. Maar het belangrijkste is dat u de bestuurder ‘dwingt’ met uw OR over een onderwerp van gedachten te wisselen.