2.3 Preventie
Het ligt uiteraard in de handen van de werknemer om de ontstane financiële problemen op te lossen en een loonbeslag te voorkomen, maar hij kan daar vast wel wat hulp bij gebruiken. Samenwerken met de werknemer om tot een oplossing van de problemen te komen, is dan ook onderdeel van goed werkgeverschap.
Maatregelen
personeels-lening
looncessie
Binnen de onderneming preventiemaatregelen treffen en inspanningen doen ter ondersteuning van een gezonde financiële huishouding van werknemers is de moeite waard, voor alle betrokken partijen. Enkele concrete middelen om de oplegging van een loonbeslag te kunnen voorkomen, zoals een voorschot of personeelslening, komen in hoofdstuk 4 en hoofdstuk 5 uitgebreid aan bod. Ook kan de werknemer zelf afspraken maken met zijn schuldeisers en een loonbeslag mogelijk voorblijven door een zogeheten looncessie in te stellen (zie hoofdstuk 3).
In hoofdstuk 6 en 7 vindt u nog meer mogelijkheden waarmee uw onderneming de werknemer en hij zichzelf van dienst kan zijn als hij financiële problemen heeft.
Signalen herkennen
vergevorderd
vakantiedagen uitbetalen
inhouding zorgpremie
Werknemers praten niet snel over geldproblemen. In sommige gevallen zijn er duidelijk geldgerelateerde signalen, maar dan zijn de geldproblemen vaak al in een vergevorderd stadium. Denk bijvoorbeeld aan:
- niet meebetalen aan cadeautjes voor collega’s;
- geld lenen van collega’s;
- vragen over het (voor de werknemer late) betaalmoment van het salaris;
- regelmatig vragen om meer uren te werken;
- verzoeken om vakantiedagen uit te betalen;
- vragen om een voorschot op het loon;
- vragen om een lening;
- telefoontjes van schuldeisers of deurwaarders.
- loonbeslag of inhouding van zorgpremie.
ongezond leven
Met deze signalen kunt u geldzorgen en eventuele financiële problemen bij een werknemer vroegtijdig herkennen:
- concentratieproblemen en stressgevoeligheid;
- toenemend verzuim;
- niet meedoen met sociale activiteiten;
- moeheid en slapeloosheid;
- boosheid of prikkelbaarheid;
- gewichtsverlies of -toename;
- ongezond leven (alcoholgeur, meer roken);
- grote levensgebeurtenissen (zoals een echtscheiding, ontslag, ziekte of overlijden partner).
Gesprek aangaan
leidinggevende
tact
Managers en teamleiders zullen de hierboven genoemde signalen vaak eerder merken. Het is dan ook een goed idee om leidinggevenden te trainen in het tijdig herkennen van signalen bij werknemers, maar ook in gespreksvoering en het wegnemen van belemmeringen bij werknemers om gevoelige zaken te bespreken. Een goed gesprek kan het begin zijn van een oplossing. Bij werknemers overheerst vaak schaamte. Het vraagt dus om de nodige tact en empathie om hierover het gesprek aan te gaan.
Op de site van het Nibud vindt u een signaalkaart, die helpt bij het herkennen van veelvoorkomende signalen bij geldproblemen. De handleiding op rendement.nl/salarisdossier biedt u handvatten om in gesprek te gaan met werknemers met (dreigende) geldproblemen.
Vertrouwenspersoon
trainen
Mocht uw onderneming een vertrouwenspersoon hebben, dan is het verstandig om deze persoon ook te trainen in het signaleren van financiële problemen bij werknemers. De vertrouwenspersoon is de aangewezen persoon bij wie werknemers niet alleen met klachten over agressie, discriminatie of ongewenst gedrag op de werkvloer terechtkunnen, maar met wie ze ook hun problemen op financieel vlak kunnen bespreken. De vertrouwenspersoon kan de werknemer doorverwijzen naar gespecialiseerde hulpverlening. Bij deze persoon kunnen werknemers dus aan de bel trekken voordat het op een loonbeslag uitloopt.
Beleid
gestructureerd
workshop
Als u binnen uw onderneming een gestructureerdere aanpak van mogelijke schuldenproblematiek op de werkvloer en preventie daarvan wilt in plaats van een ad-hocaanpak, zult u hiervoor beleid moeten opstellen. Naast de hiervóór aan bod gekomen maatregelen kan uw onderneming ook de volgende zaken overwegen:
- regelmatig aandacht besteden aan geldzaken;
- een financiële gezondheidscheck aanbieden;
- het organiseren van een workshop over geldzaken;
- verwijzen naar websites met informatie over geldzaken;
- werknemers een tool of e-learning aanbieden over geld;
- financiële fitheid van werknemer peilen.
In hoofdstuk 6 en 7 leest u hoe uw onderneming invulling kan geven aan deze zaken.
Financiële fitheid van werknemers peilen
zorgpremie
Om een eerste indruk te krijgen van hoe financieel fit de werknemers zijn, kan het management bij uw afdeling het volgende navragen:
- het aantal loonbeslagen;
- het aantal inhoudingen op het salaris vanwege betalingsachterstanden bij de zorgpremie;
- het aantal verzoeken om voorschotten.
budgetcoach
Een andere optie is om via een enquête of via een medewerkerstevredenheidsonderzoek de werknemers anoniem te vragen naar financiële fitheid en naar hun behoefte aan ondersteuning. Sommige budgetcoaches bieden zo’n een peiling op maat aan.