3.1 Externe ontwikkelingen
omgeving
geen controle
houvast
verwarring
U begint met het in kaart brengen van de externe ontwikkelingen, zodat u een goed beeld heeft van de omgeving waarin uw organisatie opereert en wat daarin de toekomstige kansen en bedreigingen zijn voor uw organisatie. Externe ontwikkelingen zijn ontwikkelingen buiten uw organisatie waar uw organisatie geen controle over heeft. U vraagt zich misschien af waar u moet beginnen met het in kaart brengen van de externe ontwikkelingen. De externe omgeving van uw organisatie is immers immens groot. Een manier die u enig houvast kan geven bij het inventariseren van de relevante externe ontwikkelingen is DESTEP.
3.1.1 DESTEP
beïnvloeden
kwantiteit en kwaliteit
DESTEP is een afkorting voor Demografisch, Economisch, Sociaal-cultureel, Technologisch, Ecologisch en Politiek-juridisch. Dit zijn allemaal factoren op macro- en mesoniveau die uw organisatie en haar activiteiten beïnvloeden én het zijn ontwikkelingen waar uw organisatie geen controle over heeft. In onderstaand overzicht vindt u per DESTEP-factor een beknopt uitgewerkt voorbeeld van een externe ontwikkeling die voor uw organisatie mogelijk relevant kan zijn, vanwege de invloed ervan op het werk en de werknemers binnen uw organisatie.
| DESTEP-factor | Voorbeelden externe ontwikkelingen |
|---|---|
| Demografisch | Vergrijzing en ontgroening van de bevolking. Als uw product of dienst afhankelijk is van de leeftijdscategorie van doelgroepen, kan dit een heel relevante ontwikkeling voor uw organisatie zijn. Voor bijvoorbeeld zorgaanbieders betekent een vergrijzende bevolking dat zij te maken krijgen met een hogere en complexere zorgvraag met als gevolg behoefte aan meer en hoger opgeleide werknemers. Andere voorbeelden zijn: relatief meer migranten in de samenleving, stijgend gemiddeld opleidingsniveau en stijgend gemiddeld inkomen. |
| Economisch | Fusies en overnames binnen uw branche. Hierdoor kan het de interne ambitie van uw organisatie zijn om ook een fusie met een concurrent aan te gaan. Dit kan impact hebben op de benodigde kwantiteit in fte. Andere voorbeelden zijn: economische groei of recessie, het wegvallen van externe financieringsbronnen waar u geen invloed op heeft en globalisering. |
| Sociaal-cultureel | Veranderende normen en waarden van de bevolking. Is uw product of dienst straks mogelijk in strijd met de veranderende normen en waarden of past het juist goed in de trend? Andere voorbeelden zijn: emancipatie, andere verhoudingen zorg, wensen voor de balans werk-privé en toenemende individualisering. |
| Technologisch | De opmars van digitale platformen. In hoeverre gaat de snelle opkomst van online verkoopplatformen ten koste van het businessmodel van uw organisatie? Dit kan impact hebben op de benodigde kwantiteit en kwaliteit in fte. Andere voorbeelden zijn: kunstmatige intelligentie, Internet of Things, big data, blockchain, dreiging cybersecurity vanwege digitale technologieën en nano- en biotechnologie. |
| Ecologisch | Het toenemende belang van duurzaamheid. In hoeverre beïnvloedt de stijgende behoefte aan duurzame, milieuvriendelijke producten en diensten de afname van uw producten en diensten? Andere voorbeelden zijn: klimaatverandering, milieuproblematiek en schaarste aan grondstoffen. |
| Politiek-juridisch | Veranderende internationale politieke verhoudingen. In hoeverre heeft de Brexit invloed op uw bedrijfsactiviteiten? Mogelijk komen er meer arbeidsplaatsen naar Nederland of verdwijnen er juist fte’s. Andere voorbeelden zijn: privacywetgeving (AVG), nieuwe milieuwetgeving, kartelwetgeving en verhoging AOW-gerechtigde leeftijd. |
Overlap factoren
link
Het is niet altijd even duidelijk of een ontwikkeling tot de ene of de andere DESTEP-factor behoort. Soms raakt een ontwikkeling meerdere factoren. Zo zou je een stijgend gemiddeld opleidingsniveau van de bevolking kunnen zien als een demografische of als een sociaal-culturele ontwikkeling. Daarnaast hebben ontwikkelingen binnen de ecologische factor vaak een sterke link met politiek-juridische factoren.
Onder welke DESTEP-factor een ontwikkeling hoort, is niet van belang. DESTEP is niet meer dan een hulpmiddel om geen ontwikkelingen over het hoofd te zien.
3.1.2 Ontwikkelingen arbeidsmarkt
beschikbaar
Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt zijn géén ontwikkelingen die invloed hebben op het in de toekomst benodigde personeelsbestand van uw organisatie. De ontwikkelingen op de arbeidsmarkt hebben wel invloed op het personeel dat in de toekomst beschikbaar is voor uw organisatie.
Knelpunten in personeelsbehoefte
technisch personeel
Stel, u signaleert voor uw organisatie een toekomstige behoefte aan technisch personeel als gevolg van bepaalde externe ontwikkelingen. Dit heeft dus betrekking op uw benodigde personeelsbestand.
Een ontwikkeling op de arbeidsmarkt is het tekort aan technisch personeel, omdat er te weinig jongeren kiezen voor een technische opleiding. Dit zegt iets over het personeel dat in de toekomst op de arbeidsmarkt beschikbaar is voor uw organisatie. De ontwikkelingen op de arbeidsmarkt bepalen dus of er een knelpunt is in het verkrijgen van het benodigde personeel.
Onderscheid
Het is van belang dit onderscheid bij het inventariseren van de externe ontwikkelingen goed te benadrukken. Het meenemen van arbeidsmarktontwikkelingen in de inventarisatie van de externe ontwikkelingen kan namelijk verwarring veroorzaken.
In deze fase van het SPP-traject kunt u wel alvast arbeidsmarktontwikkelingen inventariseren, maar houd deze dan goed gescheiden van de externe ontwikkelingen.
interventie
De arbeidsmarktontwikkelingen worden verderop in het SPP-proces relevant bij het vaststellen van de interventies voor het oplossen van de personele knelpunten. Daarom vindt u in hoofdstuk 7 nadere informatie over het in kaart brengen van de voor uw organisatie relevante arbeidsmarktontwikkelingen.