1.5 Reacties bij rouw
bevestiging
Een rouwproces is een uniek en persoonlijk proces waar ieder mens in zijn leven mee te maken krijgt. Er bestaat geen handleiding voor. In de praktijk en op de werkvloer blijkt er regelmatig behoefte te zijn aan een vorm van bevestiging dat wat iemand voelt niet raar of ongewoon is. Rouw is het antwoord op verlies en het gemis creëert gevoelens bij de werknemer.
Op de werkvloer kunt u met een aantal concrete situaties en gevoelens te maken krijgen. Het is goed om te weten welke gevoelens er bij de rouwende werknemer kunnen spelen.
Belasten
opzadelen
De werknemer is bang anderen te belasten met zijn verdriet. Hij vindt dat hij anderen niet kan opzadelen met zijn pijn. Dit heeft onder andere te maken met de intensiteit van het verdriet en ook met de ongemakkelijke wijze waarmee anderen omgaan met een rouwende.
Ongemakkelijke opmerkingen en situaties
versterken
vermijden
onderwerp
Sommige situaties en opmerkingen van anderen kunnen het gevoel van belasting versterken. Enkele voorbeelden van dergelijke uitspraken en situaties:
- ‘Ik vind u zo sterk. Wat doet u het goed!’ Het gevaar is dat u de ander de ruimte ontneemt om zich kwetsbaar op te stellen of dat hij niet verdrietig mag zijn.
- Bekenden die de rouwende vermijden en bijvoorbeeld in een winkel snel een ander gangpad nemen. Dat doet pijn en maakt het verlies nog zwaarder.
- Gesprekken die stilvallen zodra de rouwende in de buurt komt.
- Mensen kijken weg als de werknemer het over de overledene heeft of gaan over op een ander onderwerp. Dit geeft de rouwende werknemer het gevoel dat er niet meer over gesproken mag worden, terwijl hij die behoefte wel heeft.
- ‘Sorry, wij hebben nu een feestje en het gaat allemaal gewoon door… ook al begrijpen wij dat het niet makkelijk voor u is.’ Dat geeft het gevoel dat een feestje dus belangrijker is dan wat de rouwende werknemer is overkomen. Het belang van hoe de collega’s zich voelen, lijkt voorop te staan in plaats van hoe de rouwende werknemer zich voelt.
Isolement
workshop
eenzaam
Om dit soort situaties te vermijden, kan een werknemer zich steeds meer gaan terugtrekken, contacten vermijden, of het gevoel hebben er helemaal alleen voor te staan. Hier loert het gevaar dat de werknemer in een isolement terechtkomt. Probeer er open over te praten met de werknemer in rouw en overweeg in het algemeen om een workshop te geven over rouw op de werkvloer. Daarin kunt u dit soort opmerkingen ook aan bod laten komen en de gevoelens bespreken die bij de werknemer kunnen spelen, zoals ongeloof, verdriet, boosheid, opluchting en zich eenzaam voelen. Als de werknemer zich schuldig voelt, kan dit stress veroorzaken en dat kan leiden tot ziekte en verzuim.
De werknemer vraagt zich af of hij het goed doet. Rouwen is hard werken en de werknemer probeert zich staande te houden. Er is geen goede en geen slechte manier om met verlies om te gaan. Zorg ervoor dat u dit benadrukt.
Aanvaarden
verschil
Na een tijd voelt de werknemer zich weer wat beter en begint het verlies te aanvaarden. Mensen in rouw blijken het woord ‘aanvaarden’ vaak prettiger te vinden dan het woord ‘accepteren’. Een woord kan voor de rouwende werknemer een wereld van verschil maken. U mag hier ook naar vragen: wat voelt goed en welke woorden hebben de voorkeur?
Rouwen blijft een slingerend proces. De werknemer kan zich steeds anders voelen. Houd hier als arboprofessional rekening mee en benoem dat het goed is als de werknemer weer zin krijgt om dingen te ondernemen.