6.3 Schadevergoeding
Als uw onderneming de kantonrechter verzoekt om de arbeidsovereenkomst te ontbinden, kan de rechter u veroordelen tot betaling van een schadevergoeding aan de werknemer. Dit is de zogeheten billijke vergoeding.
Toekenning van een billijke vergoeding gebeurt alleen in specifieke situaties, omdat de werknemer meestal al recht heeft op een transitievergoeding (zie hoofdstuk 9).
Schuld
toch uiting aan geven
verstoorde verhoudingen
onwerkbare situatie
De kantonrechter heeft de mogelijkheid tot toekenning van een billijke vergoeding naast de eventuele transitievergoeding, omdat in de berekening van de transitievergoeding de eventuele schuld van de werkgever niet meeweegt. Via de billijke (schade)vergoeding kan de rechter hier dan toch uiting aan geven. Het gaat dan om situaties waarbij de enige oplossing ontslag van de werknemer is, terwijl het ontslag feitelijk aan de werkgever is te wijten. In de volgende situaties is er bijvoorbeeld sprake van zulk verwijtbaar handelen of nalaten door de werkgever:
- Er is sprake van een verstoorde arbeidsrelatie door afkeurenswaardig gedrag van de werkgever (bijvoorbeeld intimidatie of dat er problemen ontstaan omdat de werknemer niet ingaat op de avances van de werkgever).
- Er is sprake van verstoorde arbeidsverhoudingen omdat de werkgever de afspraken niet nakomt die zijn gemaakt in de arbeidsovereenkomst.
- De werkgever komt zijn re-integratieverplichtingen niet na bij ziekte van de werknemer.
- De werknemer wordt ontslagen als gevolg van arbeidsongeschiktheid, terwijl de arbeidsongeschiktheid komt doordat de werkgever de arbeidsomstandigheden niet op orde heeft.
- De werkgever stuurt aan op een onwerkbare situatie via een poging de werknemer op een valse grond te ontslaan.
Extra vergoeding bij ontslag op cumulatiegrond
maximaal 50% van vergoeding
Bij ontbinding van de arbeidsovereenkomst wegens een combinatie van ontslaggronden (zie paragraaf 6.2) kan de kantonrechter de werknemer een aanvullende vergoeding toekennen, naast de transitievergoeding. Deze cumulatievergoeding mag maximaal 50% van de transitievergoeding bedragen en zal met name afhangen van de mate waarin het de werkgever niet is gelukt om ontbinding op één ontslaggrond voor elkaar te krijgen.
Bij ernstig verwijtbaar handelen of nalaten van de werkgever kan de rechter aanvullend op deze twee vergoedingen een billijke vergoeding toekennen aan de werknemer.
Bedrag
omstandigheden
Als de kantonrechter de werknemer een billijke vergoeding toekent, moet hij ook bepalen wat de hoogte ervan is. De rechter bepaalt zelf aan de hand van de omstandigheden wat een redelijk bedrag is, hier is (nog) geen vaste formule voor (zoals voorheen de kantonrechtersformule).
arbeidsmarktpositie
De Hoge Raad heeft echter in een arrest (van 30 juni 2017, ECLI (verkort): 1187) wel enkele uitgangspunten geformuleerd die de rechter – afhankelijk van de omstandigheden – bij de bepaling van de hoogte van de billijke vergoeding zou kunnen meenemen:
- de mate waarin de werkgever verwijtbaar is voor de vernietigbaarheid van de opzegging;
- de duur die het dienstverband zou hebben gehad zonder het verwijtbare gedrag van de werkgever en het loon van de werknemer over die periode;
- de vraag of het dienstverband ook door andere redenen tot een einde zou zijn gekomen;
- of de werknemer inmiddels ander werk heeft gevonden en wat hij daarmee verdient;
- andere inkomsten die de werknemer in de toekomst redelijkerwijs kan verwerven, dus wat zijn arbeidsmarktpositie is na beëindiging van de arbeidsovereenkomst.