9.3 Wanneer zijn de voorwaarden ongeldig?

nadelig

In principe gelden alle bedingen van de algemene voorwaarden. Ook als deze:

• zeer nadelig zijn;
• onredelijk bezwarend genoemd kunnen worden;
• nooit bekendgemaakt zijn.

vernietiging

Toch gaat die vlieger niet zomaar op. De wederpartij die de algemene voorwaarden heeft geaccepteerd, kan er in de praktijk namelijk wel tegen optreden. Zij kan op grond van artikel 6:233 van het Burgerlijk Wetboek om vernietiging van de algemene voorwaarden vragen als:

• de bedingen onredelijk bezwarend zijn in het licht van onder meer de wederzijdse belangen;
• er geen redelijke mogelijkheid geweest is om van de algemene voorwaarden kennis te nemen.

grond voor vernietiging

Wanneer een beding nu precies ‘onredelijk bezwarend’ is, komt in de volgende paragraaf aan bod. Eerst kijken we nader naar de onder b) genoemde grond voor vernietiging. Artikel 6:234 van het Burgerlijk Wetboek vult nader in hoe iemand een ‘redelijke mogelijkheid’ moet hebben gehad om kennis te nemen van algemene voorwaarden.

9.3.1 Terhandstelling

ter inzage

De hoofdregel is dat de algemene voorwaarden ‘ter hand gesteld’ moeten zijn. Soms is dat om praktische redenen niet mogelijk. In dat geval moeten de algemene voorwaarden:

• bij de gebruiker ter inzage liggen; of
• gedeponeerd zijn bij de Kamer van Koophandel; of
• gedeponeerd zijn bij de griffie van een gerecht.

Kennisnemen

onredelijk 
bezwarend

Houd er rekening mee dat u de algemene voorwaarden gratis moet opsturen als uw wederpartij daar om heeft gevraagd. Voldoet u aan deze eis, dan is er voor de wederpartij in principe een redelijke mogelijkheid geweest kennis te nemen van de algemene voorwaarden. In dat geval kunnen deze alleen nog vernietigd worden als bedingen onredelijk bezwarend zijn. Meer hierover leest u in paragraaf 9.4. Van een correcte terhandstelling is sprake als de algemene voorwaarden:

• daadwerkelijk zijn overhandigd; of
• vooraf zijn toegezonden; of
• zijn afgedrukt op bijvoorbeeld de achterzijde van de offerte of het contract.

In het laatste geval moet er op de voorzijde wel nadrukkelijk naar zijn verwezen.

Fatale gevolgen

niet fataal

bekend zijn

Betekent de eis van terhandstelling dat bij elke overeenkomst opnieuw de algemene voorwaarden overhandigd moeten worden? Nee. De Hoge Raad heeft bepaald dat het niet ter hand stellen van algemene voorwaarden geen fatale gevolgen heeft. De wederpartij moet dan wel ten tijde van het sluiten van de overeenkomst met de algemene voorwaarden bekend zijn geweest. Of er moet aangenomen kunnen worden dat de wederpartij daarmee bekend was. Hier is bijvoorbeeld sprake van als u regelmatig gelijksoortige overeenkomsten met haar sluit en u de algemene voorwaarden bij de eerste overeenkomst correct ter hand heeft gesteld.

Bewijslast

instemming

discussie

In de praktijk zal uw onderneming vaak op de offerte vermelden dat de algemene voorwaarden van toepassing zijn en zijn ontvangen. Stuurt de wederpartij de offerte voor akkoord terug, dan mag u in het algemeen aannemen dat zij ook instemt met de mededeling dat de algemene voorwaarden zijn ontvangen en ter hand gesteld. Hiermee krijgt u dus bewijsrechtelijk een sterke troef in handen. Mocht er discussie ontstaan over aanvaarding van de algemene voorwaarden, dan heeft u een getekend document waaruit de aanvaarding en de terhandstelling blijkt. Ontstaat vervolgens discussie over de terhandstelling, dan zal de wederpartij moeten bewijzen dat de offerte zonder algemene voorwaarden is geleverd.

9.3.2 Een streep door de geldigheid

geldigheid

factuur

In sommige gevallen kan de rechter zomaar een streep halen door de geldigheid van uw algemene voorwaarden. Hieronder twee voorbeelden waarbij de geldigheid van de voorwaarden in het geding was: