1.4 Bevoegdheden van de controleambtenaar

informatie

De wettelijke bevoegdheden die de fiscus ter beschikking staan om informatie in te winnen voor een juiste belastingheffing, zijn vastgelegd in de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR). De controlebevoegdheden van de fiscus zijn zeer ruim. De achtergrond van die ruime bevoegdheden is dat de overheid het belang van een juiste belastingheffing hoog in het vaandel heeft staan.

Zorgvuldigheidsbeginsel

taken

richtlijnen

zorgvuldigheidsbeginsel

De Belastingdienst mag bij de uitvoering van zijn taken zijn bevoegdheden niet misbruiken. Dit vloeit voort uit de ‘beginselen van behoorlijk bestuur’. Dit zijn de algemene richtlijnen, ook de spelregels, waaraan de Belastingdienst zich moet houden in het contact met burgers en ondernemingen. Dit houdt onder meer in dat de fiscus bij het vergaren van informatie het in de AWR neergelegde zorgvuldigheids- en evenredigheidsbeginsel in acht moet nemen. Zo moet de Belastingdienst het belang van de controle afwegen tegen de werklast die de controle voor de belastingplichtige meebrengt. Dit kan eventueel in een fiscale procedure aan de orde worden gesteld.

Onderzoek in bezwaarfase

opvragen

Tijdens een boekenonderzoek mag de fiscus alle informatie bij u opvragen die hij relevant acht voor het onderzoek. U bent verplicht die informatie te geven. Dit geldt ook als u bezwaar heeft gemaakt tegen een (naheffings- of navorderings)aanslag. De inspecteur kan in de bezwaarfase nog een boekenonderzoek starten, als dat nodig is om feiten te verzamelen.

beroep

gelijke rechten

Deze bevoegdheid van de fiscus vervalt op het moment dat u tegen een uitspraak van het bezwaarschrift beroep aantekent bij de rechtbank. Vanaf dat moment is het de belastingrechter die de regie voert. De rechter bepaalt in de gerechtelijke procedure of en wanneer er gegevens worden uitgewisseld conform het fiscale procesrecht. Deze regel is – zo blijkt uit de rechtspraak van de Hoge Raad – gebaseerd op het principe dat de belastingplichtige en de Belastingdienst tijdens het voeren van een fiscale procedure gelijke rechten moeten hebben. De fiscus heeft hierdoor niet langer het recht inlichtingen bij u in te winnen en u bent dus ook niet meer verplicht deze te verstrekken als de fiscus u hier toch om vraagt. Wel kan de belastingrechter de inspecteur de opdracht geven alsnog een boekenonderzoek te verrichten.