5.1 Beroepshuidziekten
schadelijk
huidziekte
In sommige sectoren komen werknemers in contact met stoffen die schadelijk zijn voor hun huid. Beroepshuidziekten komen vrij veel voor, hoewel het in 2023 slechts ging om 2,3% van alle meldingen bij het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten. Het aantal medewerkers dat jaarlijks last krijgt van een huidziekte is echter vele malen groter. Dit komt doordat veel mensen die met eczeem of een andere huidaandoening kampen over het algemeen nooit bij de bedrijfsarts terechtkomen. Bij klachten gaan ze vaker naar de eigen huisarts.
5.1.1 Soorten klachten
eczeem
allergisch
Bij huidaandoeningen hebben medewerkers meestal klachten aan de handen, onderarmen, onderbenen of het gezicht. In de meeste gevallen gaat het om eczeem, zoals kapperseczeem bij kappers en contacteczeem bij metselaars. Contacteczeem ontstaat door huidcontact met een stof waarvoor een medewerker allergisch is. Ook langdurige irritatie van de huid door één of meerdere stoffen kan eczeem veroorzaken.
De risicofactoren in het werk voor het krijgen van een huidaandoening zijn chemische agentia (64%), biologische agentia (19%) en fysische agentia (8%). Biologische agentia zijn levende micro-organismen en stoffen van natuurlijke herkomst die geen levend organisme zijn.
Verschijnselen
De verschijnselen van contacteczeem zijn onder andere jeuk, blaasjes, roodheid, schilfering en kloven. Van de meldingen die bedrijfsartsen in 2023 van geconstateerde beroepshuidaandoeningen hebben gedaan, had 70% betrekking op (contact)eczeem. Behandeling is vaak structureel nodig, omdat contacteczeem zeer hardnekkig kan zijn. De meeste mensen moeten hun leven lang crème smeren.
Verhoogd risico kappersproducten
De belangrijkste risicogroepen voor contacteczeem zijn kappers en zorgmedewerkers. Uit onderzoek blijkt dat kappers een vijfmaal zo hoge kans hebben om positief te testen op chemicaliën in kappersproducten. De veiligheidsnormen voor deze producten blijken te zijn gebaseerd op blootstelling van de consument en niet van de werknemer. Daarmee zijn ze dus niet veilig genoeg voor professionele gebruikers.
Jeukbulten
bulten
wratten
Als een medewerker kampt met contacturticaria heeft hij – in gewoon Nederlands – last van jeukbulten. Hierbij kunt u denken aan galbulten of netelroos. Deze bulten ontstaan na direct huidcontact met bepaalde stoffen. Een allergie kan hiervan de oorzaak zijn, maar dit is lang niet altijd het geval. In de praktijk komen jeukbulten vooral veel voor bij medewerkers die werken met fruit en groente, vlees, vis en kaas.
Gezwellen
Goedaardige huidgezwellen, zoals wratten, ontstaan doordat medewerkers in contact komen met bepaalde virussen. Mensen die veel in de buitenlucht werken, kunnen kwaadaardige huidgezwellen (huidkanker) oplopen. Langdurige blootstelling aan zonlicht is erg schadelijk voor de huid.
5.1.2 Oorzaken
geurstoffen
Huidaandoeningen kunnen ontstaan door allergenen en door de inwerking van irriterende stoffen. Het probleem met veel allergenen is dat wassen met zeep de irritatie vaak versterkt. Zeep bevat namelijk geurstoffen en conserveermiddelen, die ook niet goed voor de huid zijn. Verder kunnen huidaandoeningen door zeer specifieke omstandigheden ontstaan, bijvoorbeeld door het gebruik van ‘vuile’ filters in luchtverversingsinstallaties. In dat geval kan het lastig zijn de oorzaak te achterhalen. In ieder geval is het dus goed (voor ieders gezondheid) om deze installaties regelmatig te laten schoonmaken.
5.1.3 Maatregelen
bouwsector
registreren
Als arboprofessional is het zaak om maatregelen te nemen om huidaandoeningen zo veel mogelijk te voorkomen. Zo kunt u regelmatig een preventief medisch onderzoek laten uitvoeren. In de bouwsector heeft 10% van de bouwvakkers last van eczeem, volgens Volandis (organisatie voor duurzame inzetbaarheid). Daarom werkt de sector ook met het gericht periodiek onderzoek (GPO). Want door vroegtijdig een juiste diagnose te laten stellen door een bedrijfsarts kunnen de klachten relatief snel worden behandeld.
Registratie
U doet er ook goed aan om huidaandoeningen te registreren. Medewerkers met eczeem of wratten verzuimen meestal niet, waardoor ze ook niet bij de bedrijfsarts terechtkomen. Ze kunnen echter veel hinder ervaren van de huidklachten, ook bij het uitvoeren van hun werkzaamheden.
Moedig medewerkers altijd aan om huidklachten bij u te melden. Zo weet u immers in welke mate de aandoeningen in uw organisatie voorkomen. Bovendien kunt u de betreffende medewerkers voor behandeling doorverwijzen naar een arts.
Voorlichting
preventieprotocol
Een andere (preventieve) maatregel is het geven van voorlichting en instructies over huidbescherming. Zo werken werkgevers in de zorgsector met een preventieprotocol, waarin aanwijzingen staan voor het handen wassen, het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen, zoals handschoenen en de verzorging van de huid. Het is misschien verrassend, maar water geldt ook als een irriterende stof. Huid die langdurig of vaak nat is, heeft speciale verzorging nodig.