7.1 Trillingen

mechanische trillingen

In bijna alle machines, apparaten, voertuigen en werktuigen die werknemers in uw organisatie gebruiken, worden mechanische trillingen opgewekt. Soms gebeurt dit bewust, bijvoorbeeld in trilstaven, trilplaten of trilwalsen, maar meestal is het een ongewenst bijproduct.

nadelige ­gevolgen

Mechanische trillingen kunnen schadelijk zijn voor de constructies zelf, denk aan slijtage, breuk of onnauwkeurigheid. Maar ze kunnen ook nadelige gevolgen hebben voor werknemers die er herhaaldelijk aan worden blootgesteld: gezondheidsschade, hinder of onveiligheid veroorzaakt door vermoeidheid.

schadelijk

Trillingsbelasting is altijd een ongewenst bijproduct. Bij de gezondheidseffecten wordt onderscheid gemaakt in de effecten van hand-armtrillingen en de effecten van gehele lichaamstrillingen. Zowel lichaamstrillingen als hand-armtrillingen blijken schadelijk bij een hoge intensiteit en bij een lange blootstelling (meerdere uren per dag en vaak na enkele maanden).

7.1.1 Lichaamstrillingen

klachten

Trillingen kunnen ongemak veroorzaken (soms in de vorm van vermoeidheid) en het prestatievermogen van werknemers nadelig beïnvloeden. Denk aan de volgende klachten:

• duizeligheid;
• lichte desoriëntatie bij weinig trillingen;
• verstoord zicht bij ernstige trillingen, vooral lastig of gevaarlijk als de oog-armcoördinatie afneemt;
• spraak kan ernstig worden belemmerd;
• wagenziekte of zeeziekte kan tijdelijk optreden door laagfrequente trillingen (minder dan één trilling per seconde).

gezondheidseffecten

Langdurige blootstelling aan trillingen heeft onomkeerbare gezondheidseffecten tot gevolg. Blootstelling aan lichaams­trillingen verhogen de kans op lage rugklachten en het verouderen van de wervelkolom. Er zijn ook onderzoeken die een link leggen tussen de blootstelling aan trillingen en maag- en darmklachten en zwangerschapsproblemen.

overbelasting

Maar let op: diverse andere oorzaken kunnen diezelfde klachten oproepen. Lage rugklachten komen ook vaak voor als gevolg van overbelasting door tillen of een gedraaide of gebogen werkhouding. Vaak is er sprake van een gecombineerde belasting. Denk aan een slechte houding, trillen en een slechte lichamelijke conditie.

7.1.2 Hand-armtrillingen

witte vingers

gewrichtsaandoeningen

Een werknemer krijgt na enige tijd last van tintelingen of gevoelloosheid in de vingers als hij sterk trillend gereedschap vasthoudt in zijn hand. Soms voelt hij zelfs pijnscheuten als zijn vingers iets kouds aanraken. De effecten zijn vaak waar te nemen in de vorm van ‘witte vingers’, die pas duidelijk zichtbaar zijn als de vingers koud zijn. De gestoorde bloedsomloop kan op den duur leiden tot onherstelbare schade aan botten, gewrichten, bloedvaten of zenuwen in handen en armen. Gewrichtsaandoeningen kunnen leiden tot vervroegde artrose. Alle werknemers die werken met schuur- en slijpmachines, sloophamers, nietpistolen, tackers, trilstampers, motorkettingzagen, snoeischaren en boor- en slijpgereedschap hebben te maken met hand-armtrillingen.