9.3 Toezicht
De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) zijn de instanties die namens de overheid in de gaten houden of alle partijen zich aan de regels houden. Deze toezichthouders kunnen optreden tegen zowel de kapitaalontvanger, het platform als de investeerder.
9.3.1 Vergunningen en ontheffingen
Voor crowdfundingplatforms hanteren de toezichthouders een systeem van vergunningen en ontheffingen, dat afhangt van het soort platform.
Een platform dat alleen actief is op het gebied van donaties en sponsoring heeft geen vergunning of ontheffing nodig. Bij varianten met leningen en aandelen is het wel mogelijk dat er een ontheffing- of vergunningplicht geldt. Het verschil zit dus in de aard van de beloningen.
Soorten vergunningen
consumenten
obligaties
Er zijn drie soorten vergunningen:
- Vergunning bemiddeling in krediet’ voor crowdfundingplatforms die een bemiddelende rol uitvoeren bij financiering van consumenten door andere consumenten in de vorm van een lening.
- Vergunning ‘aanbieden krediet’ voor crowdfundingplatforms die als aanbieder fungeren bij financiering van consumenten met leningen gefinancierd met particuliere geldgever.
- Vergunning ‘beleggingsonderneming’ voor crowdfundingplatforms die aandelen of obligaties uitgeven aan particuliere geldgevers als vorm van financiering.
Voor financiering van het midden- en kleinbedrijf (mkb) in de vorm van een lening die door particuliere geldgevers bij elkaar wordt gebracht, is een ontheffing ‘bemiddeling in opvorderbare gelden’ nodig. Het gaat om startende en bestaande ondernemingen. De geldgevers zijn vaak consumenten.
9.3.2 Vrijstellingsmelding
Bij het aanbieden van producten en aanbiedingen in sparen, verzekeren, beleggen en lenen houdt de AFM toezicht op ondernemingen. Vaak werken zij met een prospectusverplichting. Als er geen toezicht of prospectusverplichting is, moet er een vrijstellingsvermelding worden weergegeven.
Informatieplicht
vrijstelling
Heeft een platform geen vergunning of ontheffing nodig bij de activiteiten die het uitvoert, dan moet de potentiële belegger daarvan op de hoogte worden gesteld met een vrijstellingsvermelding. Dit is een melding die aangeeft dat bij het product dat het platform aanbiedt geen toezicht wordt gehouden door de AFM. Op die manier worden potentiële investeerders erop gewezen dat er andere risico’s bij het product aanwezig zijn, dan bij producten waarop toezicht is.
Niet-geregistreerde platforms
Naast platforms die bij de AFM staan geregistreerd, zijn er ook crowdfundingprojecten die daarbuiten vallen, zoals het journalistieke initiatief De Correspondent. Het maakte een vliegende start met de ruim € 1 miljoen die binnen een week was opgehaald. Ook uitgever Ten Pages is zo’n voorbeeld: schrijvers konden een aantal pagina’s van hun manuscript plaatsen om investeerders te trekken. Bij € 10.000 volgde publicatie en deelden investeerders in de opbrengst van de verkoop.