2.4 Wie stelt, bewijst
Het is mogelijk dat er discussies over de aanvaarding en de terhandstelling van algemene voorwaarden ontstaan. Krijgt u hiermee te maken, dan moet u bewijs kunnen leveren dat de voorwaarden inderdaad ter hand zijn gesteld.
2.4.1 Bewijsrecht
Een belangrijke vraag bij kwesties rond algemene voorwaarden is: wie moet wat bewijzen? De uitkomst van rechtsprocedures hangt namelijk voor een groot deel af van de vraag op wie de bewijslast rust.
Aanvaarding
geldigheid
Bij een conflict over de geldigheid van algemene voorwaarden zal allereerst bewezen moeten worden of ze zijn aanvaard. De hoofdregel in het bewijsrecht is dat de gebruiker de door hem gestelde feiten of rechten moet bewijzen. Deze regel wordt ook wel omschreven als: ‘wie stelt, bewijst’. Dat wil in dit geval zeggen dat uw onderneming als gebruiker zal moeten bewijzen dat de voorwaarden daadwerkelijk zijn overeengekomen.
Aansprakelijkheid voor bedorven voedsel
Stel dat een leverancier aansprakelijk wordt gesteld voor het leveren van bedorven voedsel. Hij beweert echter dat zijn aansprakelijkheid op grond van zijn algemene voorwaarden niet verder gaat dan een bepaald bedrag. Hij zal dit moeten bewijzen. Als hij hierin slaagt, moet ervan worden uitgegaan dat de algemene voorwaarden op de overeenkomst van toepassing zijn. In dat geval is zijn aansprakelijkheid inderdaad beperkt.
Vernietigen
tegenbewijs
De wederpartij kan echter stellen dat de algemene voorwaarden niet ter hand zijn gesteld en daarom vernietigd moeten worden. De leverancier zal dan moeten aantonen dat de algemene voorwaarden wel degelijk ter hand zijn gesteld. Toch biedt de rechter vaak ruimte aan de wederpartij om tegenbewijzen te overleggen dat dit niet is gebeurd.
omkering bewijslast
De wederpartij moet dan kunnen bewijzen dat de algemene voorwaarden niet zijn ontvangen. Dat zal niet eenvoudig zijn, maar in de praktijk blijkt dat rechters het bewijs al snel aannemen. De rechter kan ook de bewijslast omkeren. Het is dan aan de gebruiker van de algemene voorwaarden de rechter ervan te overtuigen dat de voorwaarden wel degelijk zijn overhandigd.
2.4.2 Sterke troef
ontvangen
U zult vaak op de offerte vermelden dat de algemene voorwaarden van toepassing zijn en zijn ontvangen. Stuurt de wederpartij de offerte voor akkoord terug, dan mag u in principe aannemen dat zij ook instemt met de mededeling dat de algemene voorwaarden zijn ontvangen en ter hand gesteld. Hiermee heeft u een sterke troef in handen.
discussie
Mocht er discussie ontstaan over aanvaarding van de algemene voorwaarden, dan heeft u immers een getekend document waar de aanvaarding en de terhandstelling uit blijken. Ontstaat vervolgens discussie over de terhandstelling, dan zal de wederpartij moeten bewijzen dat de offerte zonder algemene voorwaarden is geleverd.
Ontvangt u namens uw bv een offerte, reageer dan onmiddellijk als de algemene voorwaarden niet zijn bijgevoegd. Anders is er grote kans dat u zich vastlegt op algemene voorwaarden die u niet heeft ingezien.
2.4.3 Ongeldige voorwaarden
rechtszaak
U bent niet altijd verzekerd van geldige voorwaarden. Er zijn diverse situaties die een rechter niet zal accepteren als een dispuut over de algemene voorwaarden leidt tot een rechtszaak. Hieronder volgen een aantal van deze situaties.
Verstopte voorwaarden
niet duidelijk verwijzen
De rechter gaat niet van aanvaarding uit als algemene voorwaarden zijn ‘verstopt’ in de offerte. Dit is bijvoorbeeld het geval als u in de offerte niet duidelijk naar de voorwaarden op de achterzijde verwijst. Een getekende teruggestuurde offerte betekent dan ook niet zonder meer dat de algemene voorwaarden zijn aanvaard.
Eenzijdig
factuur
Algemene voorwaarden kunt u niet eenzijdig opleggen. Uw wederpartij moet ze aanvaarden. Dat betekent dat u de voorwaarden niet pas mag opsturen na het sluiten van de overeenkomst. Voegt u de algemene voorwaarden toe bij de factuur, dan zijn deze dus niet van toepassing op de transactie van de factuur.
Garantie
reparatie
Het komt regelmatig voor dat een fabrikant algemene voorwaarden in de verpakking van een product stopt. Vaak vermeldt de fabrikant zo dat er garantie op het product zit en dat de consument het binnen de garantieperiode ter reparatie kan aanbieden. Dit is een aanbod van de fabrikant. Er is echter pas sprake van aanvaarding zodra de consument expliciet of impliciet aangeeft daarmee akkoord te zijn.
Opvolgende transacties
branche
Zoals in paragraaf 2.3 is beschreven, kunt u bij opvolgende transacties soms teruggrijpen op het feit dat de algemene voorwaarden bij een eerdere transactie ter hand zijn gesteld. Maar pas op, het is niet zo dat in een lopende handelsrelatie een verwijzing naar algemene voorwaarden op offertes – of zelfs pas achteraf op de factuur – altijd tot toepasselijkheid leidt voor een volgende transactie. Het hangt allemaal af van de omstandigheden. De rechter kijkt onder meer naar:
- de gewoonten in uw branche;
- de tijdsduur tussen de transacties;
- de personen die betrokken waren bij de transacties.