2.3 Uitzonderingen op toepasselijkheid
nietig
Heeft de wederpartij de algemene voorwaarden eenmaal geaccepteerd, dan staat uw onderneming sterk: alle algemene voorwaarden zijn dan van toepassing. Dat geldt ook voor bedingen in de algemene voorwaarden die zeer nadelig zijn, onredelijk bezwarend genoemd kunnen worden of nooit bekendgemaakt zijn.
Vernietigbaar
kennisneming
Toch kan de wederpartij die de algemene voorwaarden geaccepteerd heeft, wel daartegen optreden. De wederpartij kan op grond van artikel 6:233 BW om vernietiging van de algemene voorwaarden vragen als:
- er geen redelijke mogelijkheid geweest is om van de algemene voorwaarden kennis te nemen;
- de bedingen onredelijk bezwarend zijn in het licht van onder meer de wederzijdse belangen (zie hoofdstuk 4).
Het moet hier wel gaan om een onderneming. Voor consumenten mogen de voorwaarden nooit een beding bevatten dat onredelijk bezwarend is.
2.3.1 Kennisneming
Artikel 6:234 van het Burgerlijk Wetboek vult nader in wat de ‘redelijke mogelijkheid’ is om kennis te nemen van de algemene voorwaarden. De hoofdregel is dat de algemene voorwaarden ‘ter hand gesteld’ moeten zijn.
Terhandstelling
overhandigen
offerte
Van ‘terhandstelling’ is sprake als de voorwaarden:
- daadwerkelijk zijn overhandigd;
- vooraf zijn toegezonden;
- zijn afgedrukt op de achterzijde van de offerte of het contract – en hier op de voorzijde naar wordt verwezen.
Bij een digitale overeenkomst mogen de algemene voorwaarden van een onderneming ook digitaal ter hand worden gesteld. Dit moet zo gebeuren dat de wederpartij de voorwaarden kan opslaan. Een pdf-bestand is meestal het handigste daarvoor.
Administratieve lasten
lasten
Betekent de eis van terhandstelling dat bij iedere overeenkomst opnieuw de algemene voorwaarden overhandigd moeten worden? Nee, zo blijkt uit de jurisprudentie. Dit zou aanzienlijke administratieve lasten met zich meebrengen. Daarbij kunnen er ook nog fouten worden gemaakt. Zulke fouten zullen vaak geen grote problemen opleveren, aangezien algemene voorwaarden pas een rol gaan spelen als er een conflict is.
De algemene voorwaarden zijn echter niet direct nietig als ze niet ter hand zijn gesteld. De wederpartij moet wél ten tijde van het sluiten van de overeenkomst met die voorwaarden bekend zijn geweest, of u moet kunnen aannemen dat ze daarmee bekend was.
Sluit u regelmatig gelijksoortige overeenkomsten met de wederpartij, dan is het zaak dat u de algemene voorwaarden bij de eerste overeenkomst correct ter hand stelt. Let daar extra op, want hier kunt u bij toekomstige overeenkomsten eventueel op teruggrijpen.
Opvolgende overeenkomst
zakenpartner
De Hoge Raad vindt het niet nodig dat u bij iedere overeenkomst met een vaste zakenpartner de algemene voorwaarden overhandigt. Wilt u geen enkel risico lopen, dan is het verstrekken van de algemene voorwaarden bij het sluiten van iedere opvolgende overeenkomst de meest zekere weg. In de praktijk is dit nauwelijks uitvoerbaar en gelukkig heeft de rechtspraak het u dus iets makkelijker gemaakt. Dit geldt niet voor opvolgende overeenkomsten met consumenten!
2.3.2 Geen terhandstelling
ter inzage
griffie
Soms is terhandstelling niet vereist. In dat geval moet wel één van de volgende drie situaties gelden:
- De algemene voorwaarden liggen bij de gebruiker ter inzage en worden op verzoek toegestuurd.
- De algemene voorwaarden zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel (KvK).
- Ze zijn gedeponeerd bij de griffie van een gerecht.
U moet bovendien aan de wederpartij meedelen waar zij de voorwaarden kan vinden en dat u ze op verzoek toestuurt.
Dienstverleners
fysiek
website
Voor dienstverleners bestaan er andere eisen. Is terhandstelling (fysiek of digitaal) niet mogelijk? Dan moet de dienstverlener er alleen voor zorgen dat de voorwaarden gemakkelijk toegankelijk zijn. Artikel 6:230 lid c BW biedt de volgende mogelijkheden:
- De voorwaarden liggen ter inzage op de plek waar de overeenkomst wordt gesloten of de dienst wordt verricht.
- Ze zijn gepubliceerd op de website van de dienstverlener.
- Ze zijn opgenomen in alle documenten waarin de dienst wordt beschreven.
Voldoet u aan bovenstaande eisen, dan is er een redelijke mogelijkheid geweest kennis te nemen van de algemene voorwaarden. In dat geval kunnen deze alleen nog vernietigd worden als bedingen onredelijk bezwarend zijn. Dit hangt dus af van de inhoud van de voorwaarden.