8.2 Teamsamenstelling
De vraag ’Hoe ziet mijn team eruit?’ valt in twee verschillende vragen uiteen. De eerste vraag gaat over de mensen, de tweede over het team als geheel. Beide vragen zijn belangrijk om goed vast te kunnen stellen hoe groot de afstand tussen de wenselijke en de huidige situatie is.
8.2.1 De teamleden
kennis
Bij het analyseren van de teamleden kijkt u naar eigenschappen, persoonlijkheden, kennis en vaardigheden van individuele teamleden.
Competenties achterhalen met de STAR-methode
Met de STAR-methode probeert u vast te stellen welk gedrag een teamlid vertoont en dat koppelt u aan zijn vermoedelijke competenties. U vraagt uw medewerker een voor hem kenmerkende competentie te beschrijven. Vervolgens vraagt u hem een Situatie te beschrijven waarin die naar voren kwam, welke Taak hij of zij daarin had, welke Activiteiten hij of zij concreet uitvoerde en welke Resultaten dat opleverde. Zo kunt u per competentie vaststellen of deze wel of niet bij deze persoon aanwezig is.
assessment
Een andere – meer betrouwbare, maar ook meer kostbare – methode is een assessment. Als u zelf aan de slag gaat, beantwoord dan onderstaande vragen.
- Welke expertise hebben de teamleden?
cognitief niveau
Kijk naar de kennis en vaardigheden van uw teamleden. Achterhaal hun opleidingsniveau en stel op basis daarvan vast wat hun cognitief niveau is. Controleer daarnaast hun cv om hun ervaring vast te stellen.
- Welke competenties hebben de teamleden?
Competenties zijn de bouwstenen van gedrag. Denk aan een ijsberg. Boven water bevinden zich de zichtbare kennis, vaardigheden en gedrag. De competenties onder water kunt u niet zien, maar wel vaststellen door het gedrag dat iemand vertoont.
- Welke drijfveren hebben de teamleden?
normen en waarden
Probeer vast te stellen wat het werkende leven van de teamleden kenmerkt. Waar voelen ze zich wel en niet comfortabel bij, wat vinden ze belangrijk en waar liggen hun normen en waarden? U onderzoekt zo wat hen drijft in hun werk.
- Welke taakvolwassenheid hebben de teamleden?
waarborgen
U bent ervoor verantwoordelijk dat uw team bepaalde doelen behaalt. Om dit eindresultaat te waarborgen, moet u mogelijk nadruk gaan leggen op de ontwikkeling van uw medewerkers. In hoofdstuk 6 heeft u kunnen lezen hoe u taakvolwassenheid bij uw medewerkers kunt vaststellen en uw stijl van leidinggeven daarop aanpast.
8.2.2 Het team als geheel
cultuur- aspecten
U onderzoekt het team als geheel om de ontwikkelingsfase vast te stellen, kenmerken van de groepsprocessen te bepalen en kenmerkende cultuuraspecten te achterhalen. Sommige aspecten zijn makkelijk vast te stellen, zoals de grootte van het team, de samenstelling in termen van mannen en vrouwen, culturele achtergrond en generaties. Om andere aspecten vast te stellen, heeft u meer tijd en gegevens nodig.
Observeer tijdens teambijeenkomsten of maak gebruik van vragenlijsten. Bij het onderzoeken van het team als geheel kunt u ook gebruikmaken van teamassessments.
Ontwikkelingsfase
performingfase
deskundige
In hoofdstuk 6 heeft u kunnen lezen hoe belangrijk het voor het zelfsturend vermogen van een team is om zich te ontwikkelen. U wilt het liefst een team dat in de performingfase zit, omdat daarin samenwerken en taak samenvallen. Maar helaas is dat voor de meeste teams geen automatisme, ook niet wanneer een team al tijden in dezelfde samenstelling werkt. U wilt dus graag weten welke ontwikkelstappen er voor uw team nodig zijn. U kunt gebruikmaken van observaties tijdens teambijeenkomsten om vast te stellen in welke ontwikkelingsfase een team zit. Daarnaast kunt u de groep gerichte opdrachten geven. Als u geen helder beeld krijgt, doet u er goed aan om een externe deskundige te raadplegen.
Kenmerkende groepsprocessen
cultuur
In een team spelen altijd verschillende thema’s, las u in hoofdstuk 6. Om uw houding en leiderschapsstijl te bepalen, is het goed te weten welke gevoelige onderwerpen er in een team spelen en welke normen en waarden er heersen. Daarnaast wilt u ongetwijfeld weten hoe het team omgaat met afspraken en beslissingen neemt. De cultuur binnen het team kunt u vaststellen door het uitzetten van vragenlijsten. De antwoorden combineert u met observaties. Ook hier kan het handig zijn een externe consultant in te schakelen.
Teamrollen
beperkte mogelijkheden
In het vorige hoofdstuk heeft u kunnen lezen welke teamrollen u kunt onderscheiden. Het uitgangspunt is dat het belangrijk voor de effectiviteit van het team is om een duidelijke diversiteit en verdeling te hebben in teamrollen. Als er maar een paar rollen aanwezig zijn, mist het team kwaliteiten. Daardoor zijn de mogelijkheden beperkt. U kunt de rollen vaststellen met vragenlijsten of teamassessments.