5.4 Coachingsgesprekken
verschillende technieken
Voor het verloop van het coachingstraject en de coachingsgesprekken maakt het nogal wat uit welke gesprekstechniek u kiest. U kunt er natuurlijk meerdere gebruiken, als u maar snel kunt schakelen tussen de verschillende technieken. Wilt u de gecoachte bijvoorbeeld de ruimte geven, dan luistert u vooral, vat u vervolgens zijn woorden samen en stelt u ten slotte vragen. Als u meer wilt (bij)sturen, geeft u feedback, adviseert u en stelt u voorwaarden.
Gesprekstechnieken
luisteren
doorvragen
feedback
Luisteren is één van de belangrijkste – en vaak onderbelichte – gesprekstechnieken. Dit is bovendien cruciaal voor coaching. U kunt pas begeleiden als u begrijpt wat iemand wil en doormaakt. Alleen luisteren is echter niet voldoende. Doorvragen is ook een belangrijke techniek die u moet beheersen. U geeft geen antwoorden, maar stelt vragen die de gecoachte doen nadenken over zijn doelen, zijn gedrag en gedachtes. Zo leidt u hem naar het zelf vinden van oplossingen. Een derde cruciale vaardigheid die u nodig heeft, is opbouwend feedback geven. Vooral later in het coachingstraject moet u de gecoachte immers helpen reflecteren op zijn voortgang.
Ruimte geven of actief meedenken?
denker of doener
Bij de keuze voor de meest geschikte gesprekstechniek is het belangrijkste criterium de gecoachte zelf. Afhankelijk van zijn leerstijl en karakter kiest u welke gesprekstechniek het meest doeltreffend is. Kijk daarvoor of de gecoachte meer een ‘denker’ of vooral een ‘doener’ is. Doeners moeten de ruimte krijgen om over hun ervaringen te vertellen. Bij denkers moet u actiever meedenken met hun redeneringen.
Stappenplan
Door bij de gesprekken een gestructureerde aanpak te gebruiken, kunt u tot concrete doelen, afspraken en acties komen. U kunt in vier stappen een gedragsverandering teweegbrengen bij een gecoachte:
- benoem het probleem;
- plaats het probleem in perspectief;
- stel duidelijk afgebakende doelen;
- onderneem actie.
Bij elke stap horen bepaalde vragen die u kunt stellen om het zelfinzicht van de gecoachte te stimuleren.
Benoemen
beleven
Bij ‘probleem benoemen’ bespreekt u met de persoon die u coacht hoe hij een persoonlijk probleem beleeft. U kunt onder meer de volgende vragen stellen:
- Kun je een situatie benoemen die je bezighoudt?
- Wat gebeurde er?
- Wat vond je vervelend aan de situatie?
Perspectief
nadenken over de situatie
Bij ‘probleem in perspectief plaatsen’ helpt u de gecoachte na te denken over de situatie. U vraagt naar de feiten, zijn emoties en de oorzaak van zijn gevoelens. U geeft feedback op het gebeurde en plaatst het onderwerp in perspectief. U kunt bijvoorbeeld vragen:
- Wat voelde of dacht je tijdens de situatie?
- Wat ging goed en wat had beter gekund?
- Wat vond je lastig en waarom?
- Hoe zou je je een volgende keer opstellen in dezelfde situatie?
Doelen
veranderen
Bij de stap ‘doelen stellen’ vraagt u aan de gecoachte wat hij zelf zou willen veranderen aan de situatie. U geeft hierop feedback, zodat u samen tot oplossingen komt. Vragen die nu aan bod kunnen komen, zijn:
- Hoe wil je dat de situatie wordt?
- Welke oplossingen zie je?
- Welke oplossingen zijn in de praktijk toepasbaar?
- Welke doelen stel je voor jezelf?
Evalueren
verloop
Tot slot evalueert u met de gecoachte de uitvoering van de oplossingen in de fase ‘actie ondernemen’. Vragen die u kunt stellen zijn:
- Hoe verloopt de uitvoering van je plannen?
- Wat verwacht je van mij?
- Heb je hulp van anderen nodig?
- Kunnen we de coaching afsluiten?
Klik met de coach is belangrijk
heldere communicatie
Goed contact tussen u en de gecoachte is een grote succesfactor bij coaching. De persoon die u coacht moet zich bij u op zijn gemak voelen. De communicatie moet helder zijn. Als de ‘klik’ er niet is, kan de motivatie van de gecoachte snel verminderen. Als hij u niet vertrouwt, kan hij zelfs tegen het traject gaan opzien. Hetzelfde geldt overigens voor u: als u zich niet prettig voelt bij een gecoachte, is het belangrijk dat u dit benoemt. Om problemen te voorkomen, is het verstandig om eerst vrijblijvend kennis te maken met de gecoachte.