3.4 Human relations en het revisionisme
productiviteit
Dat de mens geen machine is, daar kwam Elton Mayo min of meer per ongeluk in de jaren dertig van de vorige eeuw achter. Hij ontdekte dat bij mensen ook subjectieve factoren een belangrijke rol spelen. Mayo onderzocht bij zijn beroemde Hawthorne-experimenten wat de invloed van licht was op de productiviteit van de medewerkers. Hij vroeg nu echter ook steeds aan de medewerkers zelf wat ze ervan vonden. Tot zijn stomme verbazing leidde iedere aanpassing aan de lichtsterkte – of dat nu feller of zwakker was – tot een hogere productiviteit van de medewerkers.
De enige verklaring die Mayo voor zijn resultaten kon vinden, was dat het erbij betrekken van de medewerkers, hen complimenteren, erkennen, naar hun mening vragen en mee laten denken van invloed was op hun productiviteit.
Sociale vaardigheden
gelukkig
Na verder onderzoek kwam de Human relations-beweging tot de conclusie dat gelukkige, blije, gezonde en tevreden medewerkers het snelst en meest produceren. Leidinggeven was volgens deze stroming dan ook niet het optimaal inrichten van het werkproces, maar zorgen voor goede menselijke verhoudingen. Het tonen van waardering, eigen verantwoordelijkheid geven en aan een taak werken in kleine – gezellige – groepen werd steeds belangrijker. Leiders moesten dus vooral veel sociale vaardigheden hebben en die kunnen inzetten om hun werk zo goed mogelijk te doen.
Combineren
gezelligheidsvereniging
Doorslaan in deze benadering leidt ertoe dat organisaties niet meer dan gezelligheidsverenigingen zijn, waarbij het sociale aspect belangrijker is dan het daadwerkelijk produceren van producten en diensten. Rond 1950 wilde men de inzichten van het scientific management en de human relations combineren: het revisionisme ontstond. Door ideeën als de Linking pin-structuur liepen orders niet alleen hiërarchisch van boven naar beneden door de organisatie, maar was daarover communicatie en discussie tussen de niveaus mogelijk. De leider van een lager niveau werd betrokken bij de besluiten en ideeën van een hoger niveau.
Ook vandaag de dag verwachten we een combinatie van leiders. Alleen kijken naar de zakelijke kant is niet effectief, alleen naar de mens evenmin. Als leider moet u een balans zien te vinden tussen de harde, objectieve productieaspecten en de zachte, subjectieve menselijke kant.