5.2 Jaarrekening
schriftelijk
Welke rechtsvorm uw organisatie ook heeft, in vrijwel alle gevallen hoort de OR de jaarrekening en het jaarverslag te krijgen. Deze moet u altijd schriftelijk ontvangen!
5.2.1 Stukken
balans
liquide
De jaarrekening geeft een overzicht van de financiële situatie van uw onderneming in het voorgaande jaar. Meestal bestaat de jaarrekening uit de volgende stukken:
- balans (overzicht van schulden en bezittingen);
- winst-en-verliesrekening, ook wel resultatenrekening genoemd;
- kasstroomoverzicht: overzicht van herkomst en besteding van liquide middelen;
- toelichting op bovenstaande onderdelen.
Jaarverslag
visie
Het jaarverslag wordt meestal ook tot de jaarrekening gerekend. Hierin geeft de bestuurder zijn visie op de ontwikkelingen in het afgelopen boekjaar en zijn verwachtingen voor de toekomst.
Overige gegevens
accountantsverklaring
Afhankelijk van het type organisatie kunt u daarnaast ook nog verwachten:
- accountantsverklaring (als dit vereist is): de verklaring dat de jaarstukken betrouwbaar zijn opgesteld;
- informatie over de vergoeding die aandeelhouders krijgen;
- informatie over belangrijke recente ontwikkelingen die financieel aanzienlijke gevolgen hebben;
- overzicht van winstbewijzen (prioriteitsaandelen) en dergelijke rechten.
Verwacht niet direct op 1 januari de jaarrekening en het jaarverslag in de inbox van de OR. Kleine organisaties krijgen het nog wel voor elkaar in januari, maar meestal ontvangt u de stukken pas in maart of april.
5.2.2 Informatie benutten
aanknopingspunten
Als u de informatie eenmaal heeft, wat kunt u er dan vervolgens mee? Hieronder vindt u vier aanknopingspunten. Houd daarbij in het achterhoofd dat informatie uit het verleden iets zegt over de toekomst. En met die kennis kunt u bijsturen.
Trends
kengetallen
Bekijk de jaarrekening en het jaarverslag altijd in relatie met de stukken van voorgaande jaren. Op deze manier kunt u trends ontdekken. Kengetallen bieden u daarbij heel veel informatie (zie ook hoofdstuk 6). Hoe heeft bijvoorbeeld de omzet zich de afgelopen jaren ontwikkeld? Hoe staat het met de schulden van de onderneming, de gemaakte kosten, aangehouden voorraad, openstaande rekeningen bij debiteuren enzovoort? Als u bepaalde zorgelijke trends waarneemt, kunt u deze meenemen in het overleg met uw bestuurder.
Samenhang
omzet
Let daarbij ook op de samenhang tussen de diverse kengetallen. Een belangrijk aandachtspunt is bijvoorbeeld hoe de kosten zich verhouden tot de omzet. Ook de relatie tussen de diverse kostensoorten onderling is interessant. Normaal gesproken veranderen deze onderlinge relaties niet of nauwelijks. Als dat wel gebeurt, moet u daarover vragen stellen.
Koerswijziging
afschrijven
problemen
Grijp het jaarverslag aan om beleidsafwijkingen op te sporen. Hiervoor kunt u de toelichting op de jaarrekening goed gebruiken. Hierin moet staan op welke manier de onderneming het afgelopen jaar heeft afgeschreven op goederen en welke waarderingstechniek is gebruikt. Deze blijven door de jaren in principe gelijk. Als de bestuurder volgens de toelichting daar in het voorgaande jaar is van afgeweken, is dat een aanwijzing voor een belangrijke koerswijziging. De aanpassing kan wijzen op behoefte aan meer geld en financiële problemen. Dat hoeft niet; het kan ook een eenvoudige boekhoudkundige aanpassing zijn.
De verandering is in ieder geval reden om dit nader te onderzoeken en hierover vragen te stellen aan uw bestuurder.
Accountantsverklaring
risico’s
budget
Neem ook goed de accountantsverklaring door. In zijn zogenoemde Management Letter geeft de accountant aan wat de risico’s en de aandachtspunten zijn. Dat moet de OR uiteraard ook weten! Verder is de Letter of Representation (LOR) voor de OR interessant. Hierin moet de bestuurder op verzoek van de accountant informatie opnemen over alle zaken waarover de accountant zich geen sluitend beeld heeft kunnen vormen. Die toelichting is ook voor de ondernemingsraad razend interessant.