4.1 Wat is mediation?
De meerwaarde van mediation zit ’m in de werkwijze van mediation. Via mediation wordt niet alleen het conflict opgelost, maar werkt u ook aan de onderlinge verstandhouding. Voordat uw OR zich richt tot een mediator, kunt u eerst kijken of een HR-medewerker van uw organisatie, een bedrijfsmaatschappelijk werker of de bestuurder iets kan betekenen in het oplossen van het conflict. Uiteraard is de keuze van de persoon die u om hulp vraagt afhankelijk van wie er bij het conflict zijn betrokken.
onderhandelingen
De mediation wordt geleid door een mediator die deskundig is in het begeleiden van partijen bij onderhandelingen gericht op de belangen van die partijen. Gezamenlijk zoekt u naar oplossingen voor het conflict. Veel mediators maken gebruik van de Harvard-onderhandelingsmethode. Meer hierover leest u in hoofdstuk 3.
Mediation is het beste te omschrijven als een vorm van bemiddeling bij conflicten. De mediator is de neutrale partij die het gesprek begeleidt.
vrijwilligheid
vertrouwelijkheid
geheimhoudingsplicht
mandaat
klik
Mediation onderscheidt zich duidelijk van andere vormen van conflictbemiddeling door een aantal duidelijke uitgangspunten.
- Vrijwilligheid: in principe vindt mediation altijd plaats op basis van vrijwilligheid. Beide partijen besluiten om te kijken of ze er samen uit kunnen komen door middel van mediation. Deze vrijwilligheid betekent ook dat beide partijen te allen tijde de gesprekken kunnen stopzetten. Het kan voorkomen dat de rechter beide partijen doorverwijst naar een mediator. U kunt zich dan afvragen hoe vrijwillig de mediation wordt gestart en in hoeverre beide partijen openstaan voor het vinden van een oplossing.
- Zelfbeschikking: beide partijen kunnen samen en zelf besluiten wat voor hen de beste oplossing is. De mediator beslist niet welke oplossing wordt gekozen. Dat is natuurlijk anders bij de uitspraak van een rechter.
- Vertrouwelijkheid: een mediationproces heeft uitsluitend kans van slagen als beide partijen zich vrij voelen om te praten en alles te vertellen. Hierbij speelt vertrouwelijkheid een belangrijke rol. Alle informatie die u deelt tijdens de sessie en die u van de partij hoort waar u een conflict mee heeft, valt onder de geheimhoudingsplicht. Om deze reden kan het zo zijn dat alle betrokkenen een geheimhoudingsverklaring moeten tekenen aan de start van het proces.
- Mandaat: voor een goede uitkomst van de mediation is het van belang dat de juiste personen aan tafel zitten. Dit zijn mensen die bevoegd zijn om besluiten te nemen.
4.1.1 De mediator
Het is belangrijk dat beide partijen een ‘klik’ hebben met de mediator.
Het MfN (Mediatorsfederatie Nederland) is het kwaliteitsregister voor mediators. Een mediator die is ingeschreven in dit register is professioneel, getoetst en onafhankelijk.
4.1.2 Keuze van een mediator
gezamenlijk kiezen
Als uw OR samen met de bestuurder besluit om een mediator in te schakelen, kiest u dan de mediator of doet de bestuurder dat? Deze keuze kan soms al tot een geschil op zich leiden. Idealiter maakt u gezamenlijk de keuze. U kunt met meerdere mediators een gesprek hebben, waarna u samen tot een keuze komt. Dat klinkt misschien simpel, maar er zijn genoeg situaties waarin de keuze voor een mediator een ingewikkeld proces bleek.
Mediator kiest een kant, of toch niet?
onafhankelijk
commitment
Vaak is de partijdigheid van de mediator punt van discussie. Eén van beide partijen twijfelt toch over of de mediator wel echt onafhankelijk is. Als u een mediator kiest met een MfN-registratie mag u ervan uitgaan dat hij onpartijdig zal opereren. Onafhankelijkheid is namelijk één van de uitgangspunten van MfN.
Realiseer u dat er commitment nodig is van beide partijen en dat mediation op vrijwillige basis moet plaatsvinden. Spreek bijvoorbeeld af dat als een partij een mediator aandraagt, de ander niet zonder meer kan weigeren.
Mocht u tijdens het proces toch twijfelen aan de onpartijdigheid van de mediator, dan kunt u de mediation op elk moment beëindigen op basis van de getekende mediationovereenkomst. Maakt de mediator volgens u een fout, dan kunt u overwegen om een klacht in te dienen.