1.2 Loon voor werknemers
niet in elke situatie
Het is in de praktijk niet zo dat in elke situatie waarin er een beloning wordt gegeven voor verrichte arbeid, er ook meteen sprake is van loon. Dat hangt namelijk van de specifieke situatie af. Zoals uit de fiscale definitie van loon ook blijkt, is er alleen sprake van loon in het geval van een dienstbetrekking. Dat betekent dat alleen de beloning aan werknemers als loon kwalificeert.
Zelfs al is er sprake van loon, is dit niet altijd ook belast. Bepaalde loonvormen zijn vrijgesteld (zie hoofdstuk 4) en loon in natura krijgt soms de waarde € 0 (zie hoofdstuk 3). Ook verstrekkingen waarvoor werknemers een bijdrage van minstens de factuurwaarde betalen, zijn onbelast.
Elementen
persoonlijke arbeid
Voor het bestaan van een (echte) dienstbetrekking moeten er drie elementen aanwezig zijn:
- de verrichting van arbeid: de werknemer verricht persoonlijke arbeid;
- de betaling van een tegenprestatie: de werkgever betaalt de werknemer loon als tegenprestatie;
- een gezagsverhouding: er bestaat een gezagsverhouding tussen de werkgever en de werknemer.
fictieve dienstbetrekking
Als één van de genoemde elementen ontbreekt, is er geen sprake van een echte dienstbetrekking.
Er kan in dat geval echter wel sprake zijn van een fictieve dienstbetrekking. Dit betekent dat de Belastingdienst de dienstbetrekking voor de loonheffingen hetzelfde behandelt als een echte dienstbetrekking, ondanks dat niet alle drie de daarvoor benodigde elementen aanwezig zijn. Een fictieve dienstbetrekking speelt bijvoorbeeld bij aannemers van werk en hun hulpen, bestuurders van coöperaties met werknemerszelfbestuur, leerlingen en stagiairs, thuiswerkers en hun hulpen en uitzendkrachten.
niet álle loonheffingen
Als u twijfelt of er in een bepaalde situatie sprake is van een fictieve dienstbetrekking, kunt u hierover het beste vooraf contact opnemen met de Belastingdienst. Dat voorkomt naheffingen en boetes achteraf.
Overigens hoeft een dienstbetrekking niet per se voor álle loonheffingen te gelden. Zo heeft bijvoorbeeld een aanmerkelijkbelanghouder fiscaal gezien alleen een fictieve dienstbetrekking voor de loonbelasting/premie volksverzekeringen en ZVW, en dus niet voor de premies werknemersverzekeringen.
Geen
niet in salarisadministratie
Als er geen sprake is van een echte of fictieve dienstbetrekking kwalificeert de beloning dus niet als loon. Niet-werknemers verdienen dan ook geen loon en u hoeft deze betalingen niet in de salarisadministratie op te nemen of in de loonheffingen te betrekken.
Deze situatie doet zich bijvoorbeeld voor bij freelancers en zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers). De freelancer of zzp’er zal uw onderneming een factuur sturen voor de verrichte arbeid. De betaling van die factuur vormt dus geen loonbetaling. Het belonen van niet-werknemers komt verder aan bod in hoofdstuk 9.