2.2 Samenwerkingsverbanden
samenwerking
samenwerkingsverband
informeel
Door de samenwerking met andere zzp’ers te zoeken, kunt u in elk geval één probleem, dat met de nieuwe modelovereenkomst opdoemt, tackelen: de ‘verplichte persoonlijke arbeid’. Hiervan is sprake als u zonder toestemming van de opdrachtgever niet zomaar iemand anders in uw plaats kunt sturen en u altijd degene bent die de werkzaamheden uitvoert. Door een samenwerkingsverband – een pool – met gelijkgestemde professionals aan te gaan, die elkaars werk van elkaar kunnen overnemen, heeft u dit punt afgedekt. Natuurlijk moet u de afspraken wel ook vastleggen in de modelovereenkomst. De samenwerking kan informeel worden vormgegeven, maar u kunt er ook voor kiezen om dit te formaliseren en onder een gezamenlijk verband naar buiten te treden.
Vrij beroep of ‘bedrijf’?
samenwerkingsverband
vrije beroep
De vennootschap onder firma (vof) en de maatschap zijn beide samenwerkingsverbanden van personen. De maatschap is er voor het vrije beroep, zoals artsen en advocaten. De vof is er voor het ‘bedrijf’, zoals de bakker en de schilder.
leveranciers
winst
Een vereiste is dat het samenwerkingsverband als ‘zelfstandige’ entiteit naar buiten toe optreedt, bijvoorbeeld richting opdrachtgevers of leveranciers. De vof en maatschap hebben, net als het eenmansbedrijf, geen rechtspersoonlijkheid. Dit heeft gevolgen voor de aansprakelijkheid:
- bij een vof is iedere deelnemer voor alle schulden van de vennootschap voor het geheel aansprakelijk;
- bij de maatschap bent u slechts aansprakelijk voor uw aandeel in de schulden van de maatschap. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor de BTW-schulden.
De winst van de ondernemers die samen een vof of een maatschap zijn aangegaan, wordt bij de individuele ondernemers belast met inkomstenbelasting. Bij een vof en een maatschap wordt namelijk iedere deelnemer fiscaal als ondernemer aangemerkt als in samenwerkingsverband een onderneming wordt gedreven.
2.2.1 De vennootschap onder firma
deelnemers
Een vennootschap onder firma (vof) is dus een samenwerkingsverband, in dit geval van meerdere ondernemers die een bedrijf runnen. Een rechtsvorm, maar geen rechtspersoon. De winst van een vof wordt (net als bij de maatschap) belast met inkomstenbelasting bij de individuele ondernemers. Bij een vof worden namelijk alle deelnemers fiscaal als ondernemer aangemerkt als in een samenwerkingsverband een onderneming wordt gedreven.
Man-vrouwfirma
echtpaar
oprichtingseisen
Een man-vrouwfirma is een term die wordt aangeduid om de vennootschap onder firma aan te duiden die bestaat uit twee vennoten die ook een echtpaar zijn. Dit kan soms fiscaal voordeliger zijn, omdat belastingvoordelen door beide vennoten kunnen worden genoten. Een nadeel hiervan is dat beide vennoten aansprakelijk zijn, zowel zakelijk als privé, waardoor het risico van schulden niet kan worden beperkt door huwelijkse voorwaarden. Overigens zijn de oprichtingseisen en regels van de man-vrouwfirma in principe gelijk aan die van de vof.
Oprichting
Handels-register
contract
Bij het oprichten van een vennootschap onder firma moet u zich inschrijven bij het Handelsregister van de Kamer van Koophandel. Het is verstandig om samen met de andere vennoten een contract op te stellen dat u kunt vastleggen bij de notaris. Dit is niet verplicht, maar zorgt wel voor meer duidelijkheid en zekerheid. Bij het opstellen van een dergelijk contract kunt u de hulp inschakelen van een accountant of juridisch adviseur. De afspraken die u maakt in het contract, bijvoorbeeld over vertegenwoordigingsbevoegdheden, kunt u ook opnemen in het Handelsregister van de KvK.
Aansprakelijkheid
schuldeisers
privévermogen
bevoegdheden
Bij een vennootschap onder firma bent u als vennoot persoonlijk aansprakelijk voor de schulden van de vof. Het maakt niet uit of u deze schulden heeft veroorzaakt of één van de andere vennoten. De schuldeisers kunnen eerst terecht bij het vermogen van de vennootschap onder firma. Is dit echter ontoereikend, dan kan de schuldeiser vervolgens een beroep doen op uw privévermogen en dat van de andere vennoten. Dit betekent dat uw partner ook aansprakelijk gesteld kan worden voor de schulden van de vennootschap onder firma. Dit risico kunt u beperken door huwelijkse voorwaarden op te stellen. Als u of één van de vennoten zijn bevoegdheden te buiten gaat, welke zijn opgesteld in het contract, is deze vennoot persoonlijk aansprakelijk en niet de vennootschap onder firma.
2.2.2 Commanditaire vennootschap
stille vennoot
De commanditaire vennootschap (cv) is in feite een bijzondere variant op de vof. Het verschil met een gewone vof is dat minstens één van de vennoten van de cv slechts als kapitaalverstrekker deelneemt. Deze kapitaalverstrekker wordt de commanditaire vennoot of stille vennoot genoemd en is slechts aansprakelijk voor het gedeelte dat hij heeft ingebracht. Een cv heeft daarnaast ook ten minste één beherend vennoot, die de dagelijkse leiding heeft. De beherende vennoten drijven de onderneming voor eigen rekening en risico en zijn altijd hoofdelijk aansprakelijk.
Wilt u slechts kapitaal verstrekken en niets te maken hebben met de bedrijfsvoering, dan is de rol van stille vennoot iets voor u. U mag dan geen beheertaken uitvoeren. Doet u dit toch, dan bent u toch hoofdelijk aansprakelijk voor alle schulden van de onderneming.
2.2.3 De maatschap
vrij beroep
maatschapscontract
winstdeling
Een maatschap is een samenwerkingsverband tussen twee of meer personen (‘maten’). Als rechtsvorm is het vooral interessant als u een vrij beroep heeft en uw werk wilt verrichten in een gezamenlijke praktijk. Bij het oprichten van een maatschap moet u zich inschrijven bij het Handelsregister van de KvK. Het is verstandig om samen met de andere maten een contract op te stellen dat u eventueel ook kunt vastleggen bij de notaris. Dit maatschapscontract is niet verplicht, maar zorgt wel voor meer duidelijkheid en zekerheid. U kunt er, met behulp van een accountant en/of juridisch adviseur afspraken in vastleggen over bijvoorbeeld de winstdeling, de (financiële) inbreng van elke maat en de wijze waarop een maatschap kan worden stopgezet.
Hoewel niet verplicht, is het altijd aan te raden om een maatschapscontract op te stellen. U heeft dan een officieel document achter de hand om naar te verwijzen als er een conflict ontstaat met leden van de maatschap.
Kostenmaatschap
bedrijfspand
verdeelsleutel
Een veelgebruikte maatschapsvorm is de kostenmaatschap. Deze wordt gehanteerd om gemeenschappelijke kosten onderling te verdelen, zoals het gezamenlijke bedrijfspand, het secretariaat of de kosten voor de administratie en verzekeringen. Een alternatief hiervoor is de kosten voor gemene rekening: de maten maken samen kosten, die in eerste instantie door één van de maten worden gedragen en vervolgens over alle maten worden omgeslagen volgens een vooraf overeengekomen verdeelsleutel.
2.3.4 Onderlinge verplichtingen maten
verplichtingen
Bij een maatschap gaat u alleen verplichtingen voor uzelf aan. U bent dus alleen voor uw eigen rechtshandelingen aansprakelijk. U gaat geen verplichtingen aan voor de andere maten. Hierop bestaan een aantal uitzonderingen.
Aansprakelijkheid
transactie
ontbonden
Als er in het maatschapscontract is bepaald dat maten elkaar volmacht geven, geldt er een hoofdelijke aansprakelijkheid. Er geldt tevens een hoofdelijke aansprakelijkheid als de maten samen besluiten een transactie of handeling te verrichten. Als deze uitzonderingen gelden, zijn de maten met hun privévermogen aansprakelijk voor de schulden van de maatschap. Handelt één van de maten echter onbevoegd, dan is deze maat hier zelf aansprakelijk voor en de andere maten niet.
Ontbinding en afrekening
bijstorten
Als een maatschap wordt ontbonden, betalen de maten de schulden en krijgen ze hun aandeel in de maatschap terug in geld of natura. Het restant wordt verdeeld op basis van ieders winstaandeel. De maten moeten echter bijstorten, als er te weinig financiële middelen zijn om de schulden af te betalen. Als één van de maten overlijdt of stopt, heeft dit tot gevolg dat de maatschap eindigt te bestaan. U kunt dit echter uitsluiten in het contract dat u opstelt bij het oprichten van de maatschap, waardoor een maatschap alsnog na overlijden of aftreden kan voortbestaan.