1.4 Verschil in belastingheffing werknemer en zzp’er
freelancer
De inkomstenbelasting onderscheidt drie vormen van bronnen van inkomen:
- loon uit dienstbetrekking (werknemer);
- winst uit onderneming;
- inkomsten uit overig werk (o.a. freelancer en persoonsgebonden budget).
werknemersverzekering
aftrekposten
In het kader van deze pocket beperken wij ons in deze paragraaf tot de eerste twee vormen: de werknemer vs. de ondernemer/zzp’er. De fiscale behandeling van deze twee groepen kenmerkt zich door twee elementaire verschillen:
ondernemersrisico’s
Dit bij elkaar opgeteld zorgt ervoor dat een zzp’er onder aan de streep netto aanzienlijk meer overhoudt bij een gelijk bruto-inkomen. Daar staat weer tegenover dat de zzp’er zelf verantwoordelijk is voor zijn pensioenvoorziening (zie hoofdstuk 7), moet investeren in gereedschap en materialen en zelf maatregelen moet treffen voor inkomens- en ondernemersrisico’s.
Werknemer verdient gemiddeld meer dan zzp’er
voltijd
Zzp’ers verdienen gemiddeld genomen minder dan werknemers in loondienst, blijkt uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In 2014 verdiende de gemiddelde zzp’er € 32.000 terwijl werknemers in loondienst gemiddeld € 36.000 binnenharkten. Bij mensen die voltijd werken is het verschil nog groter: zelfstandigen verdienden gemiddeld € 37.000 en werknemers € 50.000.
Ondernemerscriteria
Om te worden aangemerkt als ondernemer moet de zzp’er de volgende criteria in de gaten houden:
- Bij een zzp’er die een heel kleine winst heeft of structureel verlies lijdt, is geen sprake van een onderneming;
- Als anderen bepalen hoe u uw onderneming moet inrichten en hoe u uw werkzaamheden uitvoert, is er meestal geen sprake van een onderneming. Deze vraag is extra relevant nu de VAR-verklaring is vervangen door de voorbeeldovereenkomst (hoofdstuk 5);
- Bij een zzp’er die geen eigen materialen heeft, maar deze krijgt van de opdrachtgever, is in de ogen van de fiscus al gauw sprake van een gezagsverhouding. Een zzp’er moet zelf investeren;
- Er moet sprake zijn van meerdere opdrachtgevers;
- U loopt zelf het risico dat uw opdrachtgevers niet betalen en bent aansprakelijk voor de schulden van uw onderneming (hoofdstuk 8).
Afscheid van de VAR-verklaring
Sinds 2001 was voor de beoordeling van de status van de werkzaamheden van de zzp’er de Verklaring Arbeids- Relatie (VAR) in de belastingwetgeving opgenomen. Per 1 mei 2016 verdwijnt deze en moeten de afspraken tussen opdrachtgever en zzp’er worden vastgelegd in de zogenoemde voorbeeldovereenkomst. Over de gevolgen van deze veranderingen leest u in hoofdstuk 5. De zaken waarop u moet letten bij het inhuren van een zzp’er vindt u in hoofdstuk 10.