8.3 Fiscale consequenties
Gebruikmaken van de juridische splitsing is niet zonder fiscale gevolgen. Zowel voor de splitsende vennootschap als haar aandeelhouders heeft de juridische splitsing fiscale gevolgen.
8.3.1 Heffing vennootschapsbelasting
Voor de heffing van vennootschapsbelasting kan de juridische splitsing de volgende drie gevolgen hebben:
- U maakt geen gebruik of kunt geen gebruikmaken van de fiscale faciliteit (ruisende juridische splitsing).
- De juridische splitsing voldoet aan de voorwaarde van de fiscale faciliteit (wettelijke doorschuiving).
- U voldoet niet volledig aan de voorwaarden, maar op verzoek kunt u gebruikmaken van de fiscale faciliteit (doorschuiving op verzoek).
Ruisend
vervreemden
Bij een splitsing gaat de Belastingdienst ervan uit dat de splitsende vennootschap (een deel van) haar onderneming vervreemdt. Het vervreemdingsresultaat vormt dan belastbare winst voor de splitsende vennootschap.
Bij een zuivere splitsing gaat het om de vervreemding van alle vermogensbestanddelen. Bij een juridische afsplitsing kan het ook gaan om een deel van de activa en passiva in de onderneming.
Fiscale claim
niet afrekenen
Onder voorwaarden hoeft u niet af te rekenen over de vervreemdingswinst bij een juridische splitsing. Ter behoud van de fiscale claim, schuiven de fiscale boekwaarden van de overgedragen vermogensbestanddelen door naar de verkrijgende vennootschap(pen).
Bij toepassing van de splitsingsfaciliteit treedt de verkrijger als het ware in de plaats van de splitser. Deze faciliteit is vergelijkbaar met die voor de bedrijfsfusie (hoofdstuk 7) en de juridische fusie (hoofdstuk 9).
Voorwaarden
dezelfde bepalingen
Voor het doorschuiven van de fiscale claim bij een juridische splitsing gelden de volgende voorwaarden:
- voorwaarts verrekenbare verliezen;
- vermindering ter voorkoming van dubbele belasting;
- toepassing van de innovatiebox;
- toepassing van de objectvrijstelling voor buitenlandse ondernemingswinsten;
- toepassing van de deelnemingsverrekening.
Zakelijke overwegingen voor de splitsing
Het is niet de bedoeling dat u de juridische splitsing gebruikt om belastingheffing te ontgaan of uit te stellen. Bij het ontbreken van zakelijke overwegingen (zoals herstructurering en rationalisering) veronderstelt de Belastingdienst dat de splitsing gericht is op het ontgaan of uitstellen van belastingheffing.
Voordeel
fiscaal voordeel
De Belastingdienst neemt ook aan dat geen sprake is van zakelijke overwegingen als u binnen drie jaar na de splitsing aandelen in de splitsende of verkrijgende vennootschap verkoopt aan een derde. De fiscus gaat er dan van uit dat u de splitsing gebruikt om een fiscaal voordeel te behalen. U heeft wel de mogelijkheid om aan te tonen dat de splitsing niet op het ontgaan of uitstellen van belastingheffing is gericht.
Verzoek
Voldoet de splitsende vennootschap niet aan één van de eerste drie van de hiervoor genoemde voorwaarden, dan moet u de fiscus verzoeken om toepassing van de fiscale faciliteit. De inspecteur kan dan onder nadere voorwaarden (de standaardvoorwaarden) toch toestaan dat u de splitsingsfaciliteit kunt toepassen. De standaardvoorwaarden stellen wel nadere gedetailleerde eisen. Is de splitsing gericht op het uitstellen of ontgaan van belastingheffing, dan kunt u niet gebruikmaken van de fiscale faciliteit.
Ruziesplitsing
aandachtspunt
Bij de ruziesplitsing is het ook mogelijk een beroep te doen op de fiscale faciliteit. Hier geldt echter wel een aandachtspunt. Hof Den Haag heeft in januari 2010 geoordeeld dat er voor een geruisloze ruziesplitsing sprake moet zijn van een conflict dat de te behalen bedrijfsresultaten zal beïnvloeden of van een conflict dat het voortbestaan van de te splitsen vennootschap bedreigt.
Het conflict hoeft ten tijde van de splitsing nog niet te zijn ontstaan: als aannemelijk gemaakt kan worden dat in de situatie van voor de splitsing in de toekomst een conflict gaat ontstaan, wordt ook aan het criterium voldaan.
8.3.2 Gevolgen voor de aandeelhouders
uitstellen
De juridische splitsing heeft ook fiscale gevolgen voor de aandeelhouders van de splitsende vennootschap. U kunt echter als aandeelhouder gebruikmaken van een fiscale faciliteit waardoor u de belastingclaim over het vervreemdingsvoordeel kunt uitstellen. Daarbij moet u wel onderscheid maken tussen twee soorten aandeelhouders: natuurlijke personen en rechtspersonen.
Inkomstenbelasting
box 2
U kunt de aandelen in de splitsende vennootschap in privé houden (aandeelhouder-natuurlijk persoon). De Belastingdienst gaat er dan van uit dat u de aandelen bij de juridische splitsing heeft verkocht. Het vervreemdingsvoordeel van de aandelen is dan in privé belast in box 2 van de inkomstenbelasting. Deze belastingclaim kunt u echter onder voorwaarden uitstellen. U schuift de verkrijgingsprijs van de aandelen in de zuiver gesplitste vennootschap dan door naar de aandelen in de verkrijgende vennootschappen.
Verkrijgingsprijs van aandelen doorschuiven
Karelsen en Willemsen exploiteren een vervoersbedrijf (50%) en een handel in vrachtwagens (50%): KW Vervoer bv. Ze hebben elk 50% van de aandelen (verkrijgingsprijs voor ieder € 12.500). Vanwege risicospreiding willen ze elk onderdeel in een afzonderlijke vennootschap onderbrengen. Door middel van een afsplitsing brengen zij de handel in vrachtwagens onder in een nieuwe vennootschap: KW Vracht bv. Karelsen en Willemsen krijgen elk 50% van de aandelen. De verkrijgingsprijs van de aandelen (50%) in KW Vervoer bv schuift door naar KW Vracht bv. De verkrijgingsprijs van deze aandelen bedraagt daarom € 6.250 per aandeelhouder.
Voorwaarden
tegenprestatie
De voorwaarden voor deze doorschuiving luiden als volgt:
- de splitsende en verkrijgende rechtspersonen moeten in Nederland of in een andere lidstaat van de Europese Unie gevestigd zijn;
- als de tegenprestatie van de verkrijgende vennootschappen niet alleen bestaat uit het uitreiken van eigen aandelen maar ook uit een gedeeltelijke bijbetaling aan de aandeelhouders, is deze bijbetaling wel direct belast;
- de splitsing mag niet in overwegende mate gericht zijn op het ontgaan of uitstellen van belastingheffing.
Voor u als aandeelhouder geldt niet de fictie dat geen sprake is van zakelijke overwegingen als u de aandelen binnen drie jaar na de juridische splitsing verkoopt.
Vennootschapsbelasting
wetsfictie
Als een vennootschap de aandelen in de splitsende vennootschap houdt, wordt deze bij wetsfictie geacht de aandelen in de splitsende vennootschap te hebben overgedragen. Dit heeft winstneming tot gevolg. De winst voor de vennootschapsbelasting bedraagt dan het verschil tussen de waarde in het economische verkeer en de boekwaarde.
Deelnemingsvrijstelling
geen deelneming
Als de aandelen in de splitsende vennootschap een deelneming vormen, zal de winst op basis van de deelnemingsvrijstelling niet tot belastingheffing leiden. Een fiscale faciliteit is in deze gevallen niet nodig voor de aandeelhouder-rechtspersoon. Bij belangen kleiner dan 5% (geen deelneming) is belastingheffing over de winst wel aan de orde.
Ook de aandeelhouder-rechtspersoon kan bij een juridische splitsing een faciliteit toepassen waardoor de boekwaarde van de aandelen in de splitser doorschuift naar de aandelen in de verkrijger. De voorwaarden zijn vergelijkbaar met de hiervoor besproken voorwaarden voor de aandeelhouder-natuurlijk persoon.
Beroepen
zelf keuze maken
Zowel de splitsende vennootschap als de betrokken aandeelhouders kunnen een beroep doen op de faciliteit. Het is van belang te weten dat iedere betrokkene zelf een keuze kan maken. Dit geldt voor de splitsende vennootschap ten opzichte van de aandeelhouders, maar ook voor de aandeelhouders onderling.
Verbreken van de fiscale eenheid
Een juridische splitsing heeft mogelijk ook gevolgen voor de fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. U kunt met de juridische splitsing namelijk de fiscale eenheid (moeten) verbreken met alle gevolgen van dien. Laat u daarom goed adviseren als u te maken krijgt met een samenloop van de juridische splitsing en de fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting.