3.2 Uit hoofde van een deelneming
In de wet staat dat het voor de deelnemingsvrijstelling moet gaan om de ‘voordelen uit hoofde van een deelneming’. Dit lijkt logisch, maar in de praktijk zal dat niet altijd even duidelijk zijn. De moedermaatschappij moet het voordeel dus uit hoofde van haar aandeelhouderschap in de dochter ontvangen. Het is niet voldoende dat het voordeel van de deelneming afkomt.
Hoedanigheid
verhoudingen
Het kan zijn dat er meer soorten verhoudingen zijn tussen de moeder en de dochter. Naast de verhouding moeder-dochter door het aandeelhouderschap, kan er bijvoorbeeld ook de verhouding debiteur-crediteur of huurder-verhuurder zijn. Als er meerdere verhoudingen zijn, moet u nagaan in welke hoedanigheid de moeder een bepaald voordeel van de dochter ontvangt. Als vaststaat dat de moeder een voordeel uit hoofde van het aandeelhouderschap in de dochter ontvangt, is de deelnemingsvrijstelling van toepassing.
In alle andere gevallen moet u de voordelen tot de belastbare winst rekenen. Als de moeder een pand verhuurt aan de dochter, valt de huuropbrengst dus niet onder de deelnemingsvrijstelling.
3.2.1 Meegekocht dividend
kort na de verwerving
De deelnemingsvrijstelling geldt vanaf het moment dat u voldoende belang heeft in de deelneming. Keert de deelneming na de verkrijging van de aandelen dividend uit, dan valt dat in principe onder de deelnemingsvrijstelling. Een uitzondering geldt echter voor zogenoemd meegekocht dividend. Hiervan is sprake als kort na de verwerving van een deelneming in een bestaande vennootschap, de deelneming dividend uitkeert. De uitkering van dit dividend valt dan niet altijd in zijn geheel onder de deelnemingsvrijstelling.
Opgeofferd
afboeking
Hoe gaat u dan om met dat meegekochte dividend? Het meegekochte dividend moet u in mindering brengen op de kostprijs van de deelneming (het zogenoemde opgeofferd bedrag). Van belang is dan dat u beoordeelt of het genoten dividend afkomstig is uit de winst die op het moment van de verkrijging van de deelneming al aanwezig was in de dochtermaatschappij of dat het is ontstaan uit de winst die gemaakt is tijdens de periode dat de dochter een deelneming vormde. Door de afboeking van het meegekochte dividend op het opgeofferd bedrag, beïnvloedt het dividend op dat moment niet de winst van de moedermaatschappij.
Omgaan met het meegekochte dividend
Moer bv heeft op 1 juni 2016 alle aandelen van Montage bv in bezit gekregen voor een bedrag van € 325.000. De nettowinst van Montage bv na aankoop van de aandelen (1 juni tot en met 31 december 2016) bedraagt € 35.000. In januari 2017 keert Montage bv een dividend van € 78.000 over 2016 uit. Het deel van het dividend boven de € 35.000 is dan meegekocht dividend.
Slechts € 35.000 van het dividend is namelijk afkomstig van de winst die behaald is na de verkrijging van de deelneming. De overige € 43.000 (€ 78.000 - € 35.000) moet Moer bv afboeken van de verkrijgingsprijs van € 325.000. De deelnemingsvrijstelling geldt alleen voor de winst van € 35.000 die is ontstaan tijdens de deelnemingsperiode. Moer BV moet Montage bv dan waarderen op € 282.000 (€ 325.000 - € 43.000). Dat is de aanschafprijs verminderd met het meegekochte dividend.
3.2.2 Schadevergoeding
Niet alle resultaten die verband houden met een deelneming gelden als voordelen uit hoofde van deelneming. Dit heeft de Hoge Raad bijvoorbeeld bepaald voor de schadevergoeding vanwege een wanprestatie van de koper. De verkoper kreeg in dat geval een schadevergoeding van een derde omdat de verkoop van een deelneming aan deze partij niet doorging. De Hoge Raad merkte dat voordeel niet aan als een voordeel uit hoofde van de deelneming. De schadevergoeding had namelijk betrekking op het niet nakomen van de verplichtingen ingevolge de intentieovereenkomst en niet op verplichtingen ingevolge de aankoop van de deelneming.