4.1 Irriterende en corrosieve stoffen
pH-waarde
De pH-waarde van een stof bepaalt of een stof een zuur of base (ook loog genoemd) is:
- pH 0: zuur (azijnzuur, zwavelzuur, zoutzuur)
- pH 7: neutraal (water)
- pH 14: basisch (natronloog, soda, ammonia).
Lakmoespapier helpt om de pH van een stof te bepalen. Als u het papier in de gevaarlijke stof (vaak een oplossing die er uitziet als water) hangt, verandert de kleur. De kleur vertelt u of de stof een zuur of een base is.
4.1.1 Beroepen
bijtend
Vanwege hun agressieve werking komen irriterende en corrosieve stoffen vaak van pas om te reinigen. Zuren kunnen metalen aantasten en zelfs oplossen, kleding wordt erdoor weggevreten. Basen hebben dezelfde of een nog ergere bijtende werking. Schoonmakers en werknemers in de bouw (zoals metselaars, voegers en tegelzetters) kunnen in aanraking komen met zuren en logen (zoals bij het verwijderen van graffiti, of het ontstoppen van gootstenen). Schilders gebruiken soms nog ammonia, een base. Maar ook kappers, verpleegkundigen en werknemers in laboratoria hebben te maken met deze stoffen.
Blootstelling
spetters
Tijdens het werken met deze stoffen kunnen spetters op de huid of in de ogen terechtkomen. Werknemers ademen de dampen van geconcentreerde stoffen mogelijk in. Bij verneveling van de stoffen kan de blootstelling behoorlijk zijn, doordat nevel in de ogen, op de huid en via inademing in de luchtwegen terechtkomt.
Zuren werken onmiddellijk bijtend. Bij basen zijn de gezondheidseffecten echter niet altijd direct merkbaar. In eerste instantie lijkt er niets aan de hand, totdat blijkt dat de huid beschadigd is door een chemische verbranding.
4.1.2 Gezondheidseffecten
ademnood
Afhankelijk van de pH-waarde van de stof variëren de gezondheidseffecten van irritatie tot ernstige brandwonden. Bij inademing van dampen of nevel is er kans op irritatie van de keel en longen – met mogelijk ademnood en flink hoesten als gevolg. Krijgt een werknemer spetters in het oog, dan kunnen die het oog beschadigen, waardoor iemand (tijdelijk) slecht ziet. Komen er grote hoeveelheden in het oog of raakt een sterke straal het oog, dan is permanente blindheid een mogelijk gevolg.
Huidproblemen
eczeem
Veelvuldig contact met irriterende stoffen is één van de hoofdoorzaken van het ontstaan van huidproblemen. Huidirritatie kan uitmonden in eczeem (irritatie-contacteczeem). Een opeenvolging van kleine huidbeschadigingen als gevolg van irriterende stoffen leidt op den duur mogelijk tot chronisch irritatief contacteczeem. Dit komt doordat de hersteltijd van de huid tussen de beschadigingen te kort is.
Uw werkgever voorkomt schade aan de huid en ogen van de werknemers door ze beschermende kleding, handschoenen en een veiligheidsbril te laten dragen. Bij het werken met corrosieve stoffen is dit verplicht.
Afspoelen
oog- en nooddouche
Bij blootstelling van de huid of de ogen aan deze stoffen is direct afspoelen met water de beste remedie. Het is daarom verplicht om een oog- en nooddouche binnen handbereik te hebben als uw organisatie met deze stoffen werkt. Het gebruik van Diphotérine is aan te raden om de bijtende stof ‘onschadelijk’ te maken en de chemische verbranding te stoppen. Daarna is verdere behandeling mogelijk.