4.4 Cyclisch karakter
checklist
Een RI&E begint meestal als een rondgang met een checklist, maar kan zich in een volwassen managementsysteem ontwikkelen tot een ‘dynamische RI&E’. De RI&E is nooit ‘af’ en vraagt om het voortdurend opnieuw doorlopen van de stappen. Hoe dynamisch de RI&E is, hangt af van de fase waarin de organisatie zich bevindt (moeten of willen) en van het aantal keren dat die fase eerder is doorlopen. In de ontwikkeling van de organisatie keert de RI&E dus regelmatig terug, maar steeds met een ander karakter (zie de afbeelding).
4.4.1 Aanpassing
draagvlak
Per stap zijn er aanpassingen nodig van uw organisatie en van het gedrag in de organisatie. Om draagvlak te creëren om de maatregelen te implementeren, heeft u kennis nodig van veranderprocessen. Daarbij komen de onderwerpen gedrag en organisatiecultuur vanzelf aan bod.
De inhoud van de verandering en het proces van veranderen hangen namelijk nauw samen met het beïnvloeden van met name gedrag en cultuur. Door deze samenhang moet u goed nadenken over de communicatie en hoe u de werknemers gaat betrekken bij het RI&E-proces.
Leerproces
compliance
De ontwikkeling kan ‘natuurlijk’ plaatsvinden, maar ook meer of minder gepland verlopen. In beide gevallen is deze groei te zien als een leerproces van de organisatie in het omgaan met risico’s. Die ontwikkeling bestaat uit verschillende fasen: van compliance (voldoen aan de wet), het ontwikkelen van een eigen systeem (samenhang en borging) tot cultuurverandering (eigenheid en vanzelfsprekendheid). Langzamerhand ontstaat een ontwikkeling in denken.
De nadruk komt minder op de wettelijke eisen te liggen, maar meer op de eigen ambities van de organisatie. Daarmee verschuift de drijfveer voor het RI&E-proces gaandeweg van ‘moeten’ naar ‘willen’.
4.4.2 De lerende organisatie
technisch inzicht
Risicobeheersing gaat over het nemen van maatregelen en het doorvoeren van veranderingen. Dat vraagt niet alleen om technisch inzicht, maar ook om verstand van menselijk gedrag en het functioneren van organisaties. Op die manier kunt u als arboprofessional samenhang en dynamiek geven aan het inventariseren en evalueren van risico’s.
Ondersteuning
bedrijfscultuur
Het resultaat daarvan kan een ‘levend risicomanagementsysteem’ zijn, dat uw organisatie ondersteuning biedt bij het ontwikkelen van een ‘lerende organisatie’ en het werken aan de bedrijfscultuur. Doordat het delen van kennis en ervaring daarin centraal staat, kan uw organisatie vanuit risico-inventarisatie komen tot cultuurverandering.