5.5 Preventie

primair

interventies

herstellen

Het voorkómen van beroepsziekten heeft uiteraard verreweg de voorkeur boven de behandeling en compensatie ervan. U kunt preventie opdelen in primaire, secundaire en tertiaire preventie (zie ook hoofdstuk 4):

• Primaire preventie: voorkomen dat gezonde mensen een gezondheidsprobleem, ziekte of ongeval krijgen. Een voorbeeld is het vervangen van oplosmiddelhoudende verf door watergedragen verf, waardoor hersenschade (OPS of schildersziekte) wordt voorkomen.
• Secundaire preventie: vroege opsporing van ziekten of afwijkingen. Denk aan periodiek gehooronderzoek om eventuele lawaaislechthorendheid in een vroeg stadium op te sporen, of het inzetten van vragenlijsten over stressklachten om burn-out of overspannenheid te voorkomen. Voorwaarde is natuurlijk wel dat interventies tijdig worden ingezet als afwijkingen worden gevonden.
• Tertiaire preventie: herstellen van al aanwezige ziekten, verminderen van de negatieve gevolgen van een ziekte en complicaties van de ziekte voorkomen. Voorbeelden zijn het aanpassen van werk bij werknemers met chronische rugklachten, of het gebruik van beschermende zalf bij huidklachten in een voor de huid belastende omgeving.

Niveaus

werkvloer

management

gedrag

Om tot preventie van beroepsziekten te komen, is het van belang de preventie te richten op de diverse niveaus van gezond en veilig werken, zoals:

• Werkvloerniveau (de bedrijfscultuur): dagelijks bezig zijn met preventie. Zowel concrete maatregelen als bedrijfscultuur spelen een rol: bied beschermende maatregelen niet alleen aan; ze moeten ook echt gebruikt worden.
• Organisatieniveau: het management neemt de leiding bij preventie van beroepsziekten en initieert en stimuleert interventies.
• Individueel niveau: gezondheidsgedrag is van belang. Een leidinggevende die ’s avonds regelmatig zijn werknemers mailt en belt, is een risico voor hun gezondheid.
• Omgevingsniveau: de economische situatie en wet- en regelgeving.

evalueren

Werkgevers zijn ook verplicht de risico’s in het werk te inventariseren en evalueren (RI&E) en op basis daarvan een plan op te stellen om ongevallen en gezondheidsschade te voorkomen. Als er sprake is van risico’s in de gezondheidssituatie is de werkgever verplicht om de werknemers periodiek een (medisch) onderzoek aan te bieden om eventuele gezondheidsschade vroegtijdig te kunnen opsporen en verdere schade te voorkomen (zie ook paragraaf 4.4).