6.2 Het proces
jaarrekening
bouwstenen
Het SBR-Assuranceproces volgens de richtlijnen van het NBA kent een aantal stappen. We gaan hierbij uit van de verwerking van een jaarrekening. Het NBA SBR-Assuranceproces wordt ondersteund door middel van een aantal bouwstenen. Deze bouwstenen en het gebruik ervan worden bij elk van de stappen beschreven.
6.2.1 Stap 1: ontvangst SBR-rapportage
kennis
entry point
validatie
De jaarrekening in SBR wordt opgesteld door de onderneming of door een accountant die de onderneming hierbij ondersteunt. In dit proces is dus gedegen kennis van SBR noodzakelijk. Op de wijze waarop een onderneming een SBR-rapport kan opstellen, zijn we in eerdere hoofdstukken ingegaan. Het SBR-rapport moet uiteraard voldoen aan de eisen die zijn vastgelegd in de taxonomie. In het SBR-rapport moet in ieder geval zijn vastgelegd welk rapport (welk entry point) het betreft.
Gebruikte bouwstenen
- Praktijkhandreiking: hierin wordt uitgelegd hoe de accountant het SBR-rapport moet controleren, beoordelen of valideren.
- Presentatievorm: deze bouwsteen maakt het SBR-rapport leesbaar voor mensen en biedt een aantal tools voor de validatie, zowel technisch (of het rapport SBR-compliant is) als inhoudelijk (balans debet = balans credit).
6.2.2 Stap 2: handtekening van de onderneming
koppeling
identiteit
Een elektronische handtekening van de onderneming die gekoppeld is aan het SBR-rapport, vormt eigenlijk de enige manier waarop het SBR-rapport bij de accountant kan worden afgeleverd. Aangezien dit gehele proces nog in de kinderschoenen staat, worden voorlopig ook andere methoden geaccepteerd, zoals een handtekening met inkt op een uitdraai van het SBR-rapport of een digitale goedkeuring via een portal, waarbij de identiteit van de aanleverende onderneming is te achterhalen.
6.2.3 Stap 3: opstellen verklaring in SBR-formaat
vastleggen
De accountant voert zijn werkzaamheden (controleren, beoordelen, valideren) uit zoals hij gewend is en zoals is vastgelegd in werkprogramma’s voor diverse activiteiten. Op basis van zijn bevindingen moet hij een verklaring opstellen. Deze verklaring dient hij ook vast te leggen in een SBR-rapport. Het NBA heeft hiervoor een specifieke taxonomie ontwikkeld, op basis waarvan deze verklaringen als een SBR-rapport kunnen worden vastgelegd.
Gebruikte bouwstenen
- NBA-taxonomie: de NBA-taxonomie is noodzakelijk om een verklaring in SBR-formaat op te stellen. Binnen de taxonomie zijn verschillende soorten verklaringen gedefinieerd. Ook zijn er verschillende oordelen mogelijk op basis van de bevindingen tijdens de controle of beoordeling.
kanalen
verklaring
De NBA vindt het belangrijk om duidelijk te maken dat alle elementen samen de accountantsverklaring vormen. Daarom voegt NBA een ‘disclaimer’ toe, die de gebruiker wijst op de mogelijkheid dat hij niet alle paragrafen ziet.
- Tekst van verklaring: naast het geven van een oordeel over de jaarrekening qua technische gegevens (getrouw beeld), zal de accountant ook een uitspraak doen over het SBRrapport. Dit bevat tenslotte meer dan alleen de jaarrekeningdata. De bewoordingen van de verklaring worden via de gebruikelijke kanalen van NBA opgesteld, goedgekeurd en gecommuniceerd.
6.2.4 Stap 4: waarmerken
jaarrekening
We hebben nu twee producten van het rapportageproces besproken:
Deze beide producten moeten onlosmakelijk aan elkaar gekoppeld worden. Dit gebeurt door het berekenen van een hashtotaal voor het Jaarrekening SBR-rapport en door de digitale handtekening van de onderneming in dit hashtotaal op te nemen in de verklaring van de accountant. Een hashfunctie is een functie in de informatica die invoer uit een breed domein van waarden omzet in een (vaak) kleiner bereik, meestal een deelverzameling van de gehele getallen.
Gebruikte bouwsteen
- Het pakket: deze bouwsteen kent twee elementen:
- het waarmerken van het SBR-rapport met het hashtotaal dat wordt opgenomen in de SBR-verklaring;
- het verzenden van het pakket naar de uitvragende partij.
Hashtotalen verzekeren de uniciteit
De relatie tussen de in SBR opgestelde rapporten ‘Jaarrekening’ en ‘Verklaring’ moet uniek en onweerlegbaar zijn. Dit wordt verzekerd door het gebruik van hashtotalen. Het type hash-algoritme (bijvoorbeeld SHA 256) wordt in het verklaringenrapport opgenomen. Zo kan iedereen opnieuw de berekening uitvoeren en het resultaat vergelijken. Als er een ander resultaat uitkomt dan in de verklaring is opgenomen, is het SBR-rapport jaarrekening dus gewijzigd ná het verstrekken van de verklaring. Het zal mogelijk zijn om met deze methode meerdere verklaringen aan hetzelfde jaarrekening SBR-rapport jaarrekening te koppelen, onafhankelijk van de gebruikte taxonomieën.
6.2.5 Stap 5: handtekening van de accountant
handtekening
De accountant moet de SBR-verklaring van een digitale handtekening voorzien. Hiervoor wordt het persoonsgebonden beroepscertificaat gebruikt.
6.2.6 Stap 6: versturen van het SBR-rapport
container
zipfile
Het complete pakket van de SBR-jaarrekening met verklaring, inclusief alle handtekeningen en hashtotalen, wordt via de daarvoor ingerichte kanalen verzonden naar de betreffende uitvragende partij.
Gebruikte bouwstenen
- Het pakket: bij het verzenden worden de twee SBR-rapporten (jaarrekening en verklaring) in een soort container geplaatst. Een voorbeeld van zo’n container is een zipfile. Voor verzending naar de Kamer van Koophandel en banken wordt van een zogenoemde ‘SOAP-enveloppe’ gebruikgemaakt. Deze container wordt ‘verzegeld’ door een digitale handtekening, gebruikmakend van een kantoorcertificaat of organisatiecertificaat.
- Getrouw beeld: met betrekking tot het ‘getrouwe beeld’ waarop een accountant zijn werkzaamheden moet baseren, zijn er in SBR-verband een aantal uitdagingen. Daarom lichten we de bouwsteen ‘Getrouw beeld’ in een afzonderlijke paragraaf toe.