1. Sociale verzekeringen in een notendop

Dit hoofdstuk is eerder verschenen in Themadossier Salaris Rendement

Publicatiedatum: september 2020

Het Nederlandse socialezekerheidsstelsel dekt via diverse potjes met geld bepaalde situaties af die zich kunnen voordoen in het leven van uw werknemers, en in dat van uzelf uiteraard. Denk aan verzekeringen voor de oude dag, de situatie van (langdurige) ziekte of werkloosheid. Tijd om eens op een rij te zetten wie wanneer precies recht heeft op welke uitkering en voor wiens rekening de kosten ervan komen!

wetten en regels

Ons socialezekerheidsstelsel is vastgelegd in vele wetten en regels. Bij de uitvoering hiervan zijn diverse uitvoeringsinstanties betrokken, zoals de Belastingdienst en het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (UWV). In dit themadossier komen de onderdelen aan bod waarmee u als salarisprofessional te maken heeft.

Verzekeringen

uw dagelijkse werk

De sociale verzekeringen zijn het deel van ons socialezekerheidsstelsel waarmee u in uw dagelijkse werk vooral te maken heeft. De sociale verzekeringen zijn onderverdeeld in de volgende categorieën:

volksverzekeringen;
werknemersverzekeringen;
Zorgverzekeringswet (ZVW).

Voorzieningen

Participatiewet

Wajong

Naast de sociale verzekeringen kent ons socialezekerheidsstelstel diverse sociale voorzieningen, te weten:

de Participatiewet;
de Toeslagenwet (TW);
de Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong);
de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW);
de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ);
de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO).

Regelingen

Verder bestaat ons socialezekerheidsstelsel uit diverse inkomensafhankelijke regelingen, namelijk:

huurtoeslag;
kinderopvangtoeslag;
kindgebonden budget;
zorgtoeslag.

De sociale verzekeringen worden via de loonheffingen gefinancierd door de werkgever of de werknemer. De sociale voorzieningen en inkomensafhankelijke regelingen worden gefinancierd uit de algemene middelen van het Rijk, oftewel de belastinginkomsten.

1.1 Volksverzekeringen

Iedere persoon die legaal in Nederland woont of in loondienst is, is verplicht verzekerd voor de volksverzekeringen. Nederland kent de volgende volksverzekeringen: de Algemene kinderbijslagwet (AKW); de Algemene nabestaandenwet (ANW); de Algemene ouderdomswet (AOW); de Wet langdurige zorg (WLZ). De verzekeringsplicht voor de AOW loopt slechts tot...

1.2 Werknemersverzekeringen

In principe is iedere persoon die legaal in Nederland in loondienst is, verplicht verzekerd voor de werknemersverzekeringen. Hierop zijn uitzonderingen mogelijk in de vorm van werknemers die slechts voor een enkele of voor geen enkele werknemersverzekering zijn verzekerd. Voorbeelden hiervan zijn bepaalde stagiairs en directeuren-...

1.3 Zorgverzekeringswet

Alle legale inwoners van Nederland en werknemers in Nederland zijn verplicht verzekerd voor de basisverzekering van de Zorgverzekeringswet (ZVW). Militairen in werkelijke dienst, gedetineerden en (de eerder genoemde) gemoedsbezwaarden zijn uitgezonderd van de verzekeringsplicht voor de Zorgverzekeringswet. Potje Het potje met geld voor de...

1.4 Betrokken instanties

Bij de sociale verzekeringen die er bestaan in ons land zijn verschillende instanties betrokken. Inning Zo is de Belastingdienst verantwoordelijk voor de heffing en inning van de premie volksverzekeringen, premies werknemersverzekeringen en inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet, zoals u weet alle drie onderdeel van de overkoepelende ‘...

1.5 Aangifte loonheffingen

Als uw onderneming te maken krijgt met (het doorbetalen van) een uitkering aan een werknemer op grond van de sociale verzekeringen, moet u dat in de loonaangifte verwerken. Daarbij heeft u met diverse aandachtspunten te maken. Hierna komen enkele van die aandachtspunten kort aan bod. Als een werknemer niet werkt vanwege ziekte en daardoor minder...

U bent hier