10.7 Levensverzekering
fictie
Tot slot kunnen er levensverzekeringen zijn afgesloten, waarbij de Successiewet op grond van een fictie bepaalt dat de uitkering wordt belast met erfbelasting.
Kruislings
samenwonen
Er is sprake van een fictief belaste uitkering als de premies voor de verzekering uit het vermogen van de overledene zijn betaald. Bij samenwonende partners, geregistreerd partners of echtparen die op huwelijkse voorwaarden zijn gehuwd, is dit te voorkomen door in de samenlevingsovereenkomst, partnerschapsvoorwaarden of de huwelijkse voorwaarden op te nemen dat de premies voor de verzekeringen uit het eigen vermogen worden voldaan. Dit wordt ook wel kruislings verzekeren genoemd.
gemeenschap van goederen
Bent u getrouwd in gemeenschap van goederen, dan mag u ervan uitgaan dat 50% van de premies uit het vermogen van de overledene zijn betaald. De helft van de uitkering uit de levensverzekering aan de langstlevende partner wordt belast in de erfbelasting.
Voorbeeld
woning
Hans en Annemarie zijn gehuwd en hebben twee kinderen. Zij hebben hun woning voor € 500.000 gefinancierd met een aflossingsvrije hypotheek ten bedrage van € 350.000. Zij hebben een overlijdensrisicoverzekering afgesloten met een verzekerd bedrag van € 350.000 voor het geval een van hen komt te overlijden. Wanneer Hans overlijdt ontvangt Annemarie de uitkering en andersom. Hans en Annemarie zijn in gemeenschap van goederen gehuwd. Bij het overlijden van Hans is de nalatenschap de helft van € 150.000 (€ 500.000 minus € 350.000). Annemarie en de kinderen erven elk € 25.000. Daarnaast ontvangt Annemarie € 350.000 uit de levensverzekering. Zij moet over de helft (€ 175.000) erfbelasting betalen en de hypothecaire schuld bij de bank met het nettobedrag aflossen.
Huwelijkse voorwaarden
lening
Als Hans en Annemarie op huwelijkse voorwaarden waren getrouwd en hadden afgesproken dat de premies altijd uit hun eigen vermogen worden betaald, zou Annemarie geen erfbelasting over de uitkering uit de verzekering hoeven te betalen. Als de bank had geëist dat de uitkering aan de bank moest worden verpand, dan zou de nalatenschap van Hans groter zijn geweest. De lening wordt namelijk direct afgelost door het overlijden van Hans. Hierdoor bestaat zijn nalatenschap uit de helft van de waarde van de woning, dus € 250.000. Annemarie en de kinderen erven dan elk € 83.333.
Verpanding
Het kan ook zijn dat de levensverzekering gekoppeld is aan de hypothecaire lening bij de bank. De bank eist vaak dat de uitkering uit de verzekering aan de bank wordt verpand. Zo weet de bank zeker dat de lening in geval van het overlijden van de schuldenaar wordt afgelost.