6.5 Het ondernemerstestament
Als ondernemer kunt u ervoor kiezen om alleen de bedrijfsopvolger tot (enig) erfgenaam te benoemen. Als erfgenaam treedt de opvolger in de rechten en plichten van de erflater oftewel de ondernemer. Hierdoor hoeft de bedrijfsopvolger niet met de andere erfgenamen in overleg over de verdeling van de nalatenschap.
6.5.1 De IB-ondernemer
legaat
Deze variant kan met name interessant zijn voor ondernemers met een IB-onderneming, omdat alle bestanddelen van de onderneming apart in de nalatenschap vallen. Aan de partner en de andere kinderen (erfgenamen) kan een legaat ter grootte van hun erfdeel in contanten of in niet-ondernemingsvermogen worden toegekend. U kunt als IB-ondernemer in uw testament vastleggen dat de bedrijfsopvolger de uit te keren bedragen aan de andere kinderen (legatarissen) in termijnen mag uitbetalen.
Waarde in termijnen betalen
instemmen
opeisbaarheid
Door in het ondernemerstestament op te nemen dat de bedrijfsopvolger de in te brengen waarde in termijnen mag betalen vanwege de bedrijfscontinuïteit, zullen de andere verkrijgers hiermee moeten instemmen. Ook als zij een beroep doen op hun legitieme portie weegt de bedrijfscontinuïteit zwaar en beperkt deze de opeisbaarheid van de legitieme portie.
6.5.2 De directeur-grootaandeelhouder
Als de onderneming in de vorm van een bv wordt gedreven, vallen de aandelen in de bv in de nalatenschap. De aandelen in de bv kunt u door middel van een legaat aan de beoogd bedrijfsopvolger nalaten.
Verrekenen
waarde
Eventueel kunt u bepalen dat de waarde van de aandelen met de andere erfgenamen moet worden verrekend door de opvolger de waarde van de aandelen in te laten brengen in de nalatenschap. Ook in deze situatie kunt u bepalen dat de in te brengen waarde niet direct behoeft te worden voldaan door de opvolger, maar dat de in te brengen waarde in termijnen mag worden betaald.
Zorg dat de overeenkomsten op elkaar aansluiten
statuten
Als er ondernemingsvermogen in de nalatenschap valt, is het ook van belang dat alle overeenkomsten van de onderneming (zoals een vof-akte, de statuten van de bv of een aandeelhoudersovereenkomst) en het testament op elkaar aansluiten. Zo kunt u in de statuten of het vennootschapscontract opnemen dat na uw overlijden, de onderneming of de aandelen in de bv aan de andere vennoten, maten of aandeelhouders moet(en) worden aangeboden (de zogenoemde aanbiedingsplicht of blokkeringsregeling). Deze contractuele regelingen gaan voor de bepalingen in het testament.
Executeur en bewindvoerder
Zeker voor de ondernemer of dga is het belangrijk om een executeur te benoemen, zodat de onderneming tijdens de periode van onverdeeldheid van de nalatenschap in goede handen is. Voor de periode dat de bedrijfsopvolger nog niet klaar is voor de nieuwe functie, kan ook tijdelijk een bewindvoerder worden benoemd.