1.3 De verschillen met een werknemer

arbeidsover­eenkomst

werknemer

Vrijwilligers zijn geen werknemers, want zij hebben geen arbeidsovereenkomst met u. Voor een arbeidsovereenkomst is geen officieel contract nodig, beslissend is of er inhoudelijk kan worden gesproken van een arbeidsovereenkomst. Wettelijk is er pas sprake van een arbeidsovereenkomst als deze de volgende vier onderdelen bevat:

• de verplichting van de werknemer om persoonlijk werkzaamheden te verrichten,
• gedurende een bepaalde periode;
• de werkgever beloont de werknemer voor deze werkzaamheden;
• er is sprake van een gezagsverhouding.

Pas als aan deze vier voorwaarden is voldaan, is er sprake van een arbeidsovereenkomst.

1.3.1 Beloning en verplichting

beloning

De belangrijkste verschillen tussen werknemers en vrijwilligers zitten in het ontbreken van een beloning en de verplichting tot werken.

Vergoeding

beloning

Een vrijwilliger ontvangt geen beloning voor zijn werkzaamheden. Hij krijgt geen salaris en verschilt hiermee dus van een werknemer. Dat betekent dat een vrijwilliger geen aanspraak kan maken op bepalingen uit bijvoorbeeld een cao. Aan de andere kant betekent dat ook dat er voor u geen verplichtingen gelden vanuit deze cao of de wettelijke regelingen rondom betaalde arbeid, zoals loondoorbetaling bij ziekte.

Een vrijwilliger mag, zoals gezegd, wel een kleine vergoeding krijgen voor zijn onkosten.

Minder verplichtingen

verplichtingen

Een ander groot verschil met werknemers zit in de verplichting tot het verrichten van werk. U heeft als werkgever verschillende wettelijke mogelijkheden om een betaalde werknemer te verplichten tot het uitvoeren van de werkzaamheden waarvoor u hem betaalt. Bij vrijwilligerswerk zijn deze wettelijke mogelijkheden veel beperkter. U heeft minder verplichtingen aan de vrijwilliger, maar kunt daardoor ook minder rechten doen gelden.

Uiteraard worden over de rechten en plichten van het vrijwilligerswerk wel vaak afspraken gemaakt tussen bestuurder en vrijwilliger, maar deze hebben slechts een beperkte wettelijke basis. Maar bij sommige vormen van vrijwilligerswerk die niet helemaal passen binnen de gangbare definitie, is deze scheiding minder strikt.

1.3.2 Gelijke rechten

betaald werk

zorgplicht

Voor een deel zijn vrijwilligerswerk en betaald werk wel gelijk. Zo is de werkgever bij beide groepen werknemers verplicht te zorgen voor goede werkomstandigheden. De werkgever heeft een zogenoemde zorgplicht ten aanzien van alle groepen medewerkers. Vrijwilligers vallen hierbij in dezelfde groep werknemers als bijvoorbeeld stagiaires.

Gezagsverhouding

Er is bovendien vrijwel altijd sprake van een gezagsverhouding als een vrijwilliger werkzaam is bij een organisatie. Bij dit georganiseerde vrijwilligerswerk voert de vrijwilliger werkzaamheden uit in opdracht en onder eindverantwoordelijkheid van de organisatie. Dit wijst op een gezagsverhouding, omdat de vrijwilliger de werkzaamheden tenslotte niet geheel voor eigen rekening en verantwoordelijkheid verricht.